83770

+ prawo zwyczajowe (powszechne = wt. common law)

+ zasady słuszności_

= Prawo przedmiotowe

•    Prymat, ale nie wyłączność prawa stanowionego. Inne rozumienie „państwa" - inny wpływ pozytywizmu prawniczego

•    Istotna rola sądów - orzecznictwo - ogólne i abstrakcyjne reguły postępowania (rat/o decidendi)

•    Brak założenia, że prawo jest systemem spójnym i niesprzecznym.

o Luki uzupełniają sądy, które w procesie stosowania prawa dążą do spójności i koherencji, o Istotna rola umów prywatnych - zastępują regulacje kodeksowe.

o Law in action ważniejsze niż law in books

Obecnie: tendencja do przeplatania sie systemów.

§26. Budowa systemu prawnego

Elementami systemu prawa pozytywnego w Polsce są normy prawne.

•    wyprowadzone z przepisów(wykładnla, Interpretacja),

•    wyprowadzone z innych norm (reguły inferencyjne)

Usuwanie norm z systemu:

•    derogacja - uchylenie przez podmiot, który daną normę ustanowił. Wyjątek - RM na wniosek premiera może uchylić rozporządzenie ministra)

•    orzeczenie kompetentnego do tego organu. RP - TK orzeka nlekonstytucyjność przepisów i pozbawia ich mocy obowiązującej.

•    desuetudo - „odwyknienie": adresaci przestają stosować normę, a władze egzekwować ją.

•    reguły kolizyjne - b. szczególny przypadek „usunięcia" normy z systemu

Austin: prawo to zespół norm suwerena, którym każdorazowo odpowiada sankcja.

Kelsen: prawo to piramida hierarchicznie zróżnicowanych norm

Hart: prawo:

•    reguły pierwotne (zakazy i nakazy określonych zachowań, skierowane do adresatów pierwotnych: obywateli i innych podmiotów prawa publ. i pry w.)

•    reguły wtórne (skierowane do adresatów wtórnych: organy władzy publ.: organy ścigania, sądy, ustawodawca). Łącznie z sankcjami mają charakter subsydiarny w stosunku do reguł pierwotnych, ale są niezbędne aby prawo mogło funkcjonować.

o reguły uznania (regulują kwestię obowiązywania prawa. Mówią, jakie fakty/działania muszą zaistnieć, aby regułę pierwotną można było uznać za wiążącą. Np. prawa człowieka, choć niezapisane, mogą być uznane przez orzecznictwo) przykład r.u.: art. 87 K RP -wymienione źródła prawa w Polsce, o reguły zmiany (określają sposoby wprowadzania, usuwania i modyfikowania reguł - zapobiegają statyczności systemu) o reguły orzekania (upoważniają określone osoby /sędziów/ do decydowania, czy została naruszona reguł pierwotna I czy można