• wizja świata zharmonizowanego, wszystko ma swoja przyczynę i skutek.
- przyroda (choć często nieprzyjazna człowiekowi) jest przesiąknięta boskimi pierwiastkami, dlatego Mirza nie buntuje się przeciw prawom natury, z pokorą podziwia potęgę góry.
VII Baidary
- podmiot przedstawia siebie jako jeźdźca pędzącego na konia Szybką jazdą chce się oszołomić, pragnie pogrążyć się w niepamięci. Okazuje się to niemożliwe, zapadający mrok sprawia, że wraca obraz ojczyzny.
- wędrowiec nie umie znaleźć żadnego sposobu na ucieczkę od bolesnych wspomnieli i tęsknoty za ojczyzną, nawet wśród pięknych krajobrazów Krymu.
I\ Pielgrzym
• pielgrzym w „krainie dostatku i krasy” tęskni za utraconą ojczyzną.
- jest wrażliwy na piękno Krymu, podziwia je. jednak nieustannie porównuje otaczające go krajobrazy do tego. co pamięta z Litwy. Ojczyzna jest dla niego piękmejsza niż wschodnia egzotyka.
- wspomnienia utraconego kraju przywodzą mu też na myśl dawną kochankę. Zastanawia się. czy kobieta o nim pamięta. Jej pamięć byłaby dla Pielgrzyma jedyną dostępną formą obecność i w ojczyźnie.
\ Droga nad przepaścią w Cznfut-kale
• Mirza oprowadza pielgrzyma po niebezpiecznym i nieznanym terenie. Nakazuje ostrożność i zakazuje spoglądania w przepaść, jednak wędrowiec się złamał i spojrzał w dół.
- obraz niebezpiecznej i zdradzieckiej natury, człowiek by przetrwać musi zawierzyć instynktom i Bogu.
- pielgrzym wabiony i zaintrygowany tajemnicą, wabiony żądzą wiedzy, łamie zakaz, który mógł by go doprowadzić do klęski jednak zdobywa nowe doświadczenie, jego świadomość pojmowania świata zmienia się.
- piękno i prawa natury są niemożliwe do pojęcia rozumem, by je zbadać trzeba odrzucić nauki cywilizacji i wrócić do źródeł
- pielgrzym nie jest w stanie opisać tego co widział, gdyż nie ma na świecie takich słów. które mogły by to uczynić, fizyczny świat ogranicza możliwość poznania, pewne prawdy należą do świata duchowego.