36222

niezwyciężonym, musiało pokonać samo siebie. Moment ten przynależałby do tej części epitafium, która opłakuje zgon zmarłego, rozpamiętuje stratę, czyii laudatio. Teraz - z kolei - tradycyjnie powinno następować consolatio, czyli pocieszenie. W miejscu, gdzie zgodnie z konwencją gatunku powinno się ono zawierać, mamy celną puentę, zbliżającą kolejny utwór Szarzyńskiego w stronę epigramatu. Podmiot liryczny mówi zwiedzającemu Rzym pielgrzymowi:

Słowa te zawierają pouczenie, opisujący rzymskie miny utwór ma bowiem przede wszystkim za zadanie przekazać prawdę o niszczącej sile czasu i powodowanej nią nietrwałości rzeczy materialnych. Fakt historyczny - upadek Imparium Rzymskiego służy więc jako punkt wyjścia do refleksji o prawdach uniwersalnych. Fortuna jest niestała a czas bezwzględny, ale przecież zagłada dosięgła jedynie materii, tylko ona uległa rozpadowi. Pocieszenie możemy więc jednak odnaleźć - trwałe są bowiem tradycja i kultura.

-    przekład wiersza Janusa Vitalisa.

-    Podmiot liryczny w formie liryki bezpośredniej kiemje do pielgrzyma swoją wypowiedź, lysując mu poetycki obraz „w rum obróconych” rzymskich teatrów, świątyń oraz „stłuc zony cli” kolumn. Posługując się wyliczeniem, dokładnie pokazuje rozmiar strat, dewastacji Rzymu. Ta część odpowiadałaby comploratio.

-    Obraz zniszczonego mis ta nabiera charakteru luperboli. choć pokazane są tylko elementy architektury, to obraz ten dotyczy przecież różnych aspektów kultury, a nawet całej cywilizacji rzymskiej. Metaforyka „tnipa miasta" pokazuje zagładę wielkiego imperium, uwypukla czasowy kontrast pomiędzy przeszłością a teraźniejszością, między dawnymi czasami chwały a obecnym upadkiem.

-    Klęskę miasta obrazuje poeta za pomocą leksyki funeralnej; „trup”, „pogrzebany”, mówi o minach utożsamianych tutaj z grobem.

-    Utwór napisany jest regularnym trzynastozgloskowcem ze średniówką po siódmej sylabie i stałym układzie rymów parzystych. Wers piąty rozbija nieco monotonną trzynastozgłoskową formę wiersza.

-    Kolejne wersy w sposób paradoksalny tłumaczą zaistniały stan rzeczy, a wiec nieobecność „Rzymu w Rzymie”, miasto aby ocalić samo siebie, by pozostać niezwyciężonym, musiało pokonać siebie samo. Moment ten przynależałby do tej części epitafium, która opłakuje zgon zmarłego, rozpamiętując stratę, czyli laudatio.

-    W miejscu gdzie powinno znajdować się consolatio. czyli pocieszenie, mamy celną puentę. Podmiot liryczny mówi zwiedzającemu Rzym pielgrzymowi: „Patrz, co Fortuna broi: to się popsowało. co było nieruchome: trwa. co się ruchało”. Słowa te zawierają pouczenie, opisujący rzymskie ruiny utwór ma bowiem przede wszystkim za zadanie pizekazać prawdę o mszczącej sile czasu i powodowanej nią nietrwałości rzeczy materialnych.

-    Fortuna jest niestała a czas bezwzględny, ale pizecież zagłada dosięgła jedynie materii, tylko ona uległa rozpadowi. Pocieszenie możemy więc jednak odnaleźć - trwałe są bowiem tradycja i kultura.

NAGROBEK JEDNEJ PANNIE

Tu on napiękniejszy kwiat panieńskiej młodości, Któremu i Helena, i sama w piękności Wenus równa nie była, leży pochowany,

Nogą nielutośdwej śmierci podeptany. Pytasz, przecz tak nadobny kwiateczek ku wiośnie. Gdy drugie kwiatki rosną, znowu nie wyrośnie? Płomienie febry ciężkiej, które go paliły,

Te mu tę smutną łąkę gwałtem zasuszyły.

I aż ogniem zrządzonym ten grób pokropiony Będzie, tuż on (dziwna rzecz) wznidzie odrodzony. Upuść na tę mogiłę którą kropię z oczy:

Niech go ziemia odwilży, nie tak twardo tłoczy.