36265

Obraz dziejowych wypadków jest silnie nacechowany emocjonalnie i nasycony moralną refleksją.

W poglądach politycznych poety uderza konserwatyzm, manifesnijący się kultem instytucji ustrojowych Rzeczypospolitej szlacheckiej, wrogością wobec „obcych” (cudzoziemców i innowierców), niechęcią do „nowinek”.

Kochowski pisze polszczyzną prowincjonalną, której liczne regionalizmy nadają koloryt swojski i „nieuczony". Stara się jednak o ukształtowanie wypowiedzi wg reguł stylu wysokiego, co się przejawia w nagromadzeniach przymiotników złożonych i upodobaniu do słów obcego pochodzenia (łacińskich i włoskich), do kalamburów i osobliwych neologizmów, używanych, jako nazwy znaczące. Uniezwyklanie słownictwa łączy się z zamiłowaniem do skomplikowanych struktur składniowych . często wzorowanych na łacinie lub inwetsyjnych.

Uderzającą cechą Liryków jest wielka rozmaitość strof, czasem bardzo skomplikowanych i silnie nasyconych rytmami. Jest to zapewne dziedzictwo liryki pieśniowej, nielicznej, od początku wieku XVII uprawianej w kształcie wyraźnie barokowym.

„Psalmodia polska”

Trybut należyty wdzięczności wszytkiego dobrego dawcy Panu i Bogu albo Psalmodia polska za dobrodziejstwa Boskie dziękująca. Przez jednę najliższą kreaturę roku Pariskiego 1693 napisana a do druku podana roku Pariskiego 1695 ukazał się anonimowo w drukarni Jasnej Góty w Częstochowie.

Utwór ten zajmuje szczególne miejsce w twórczości Kochowskiega Jest to ostatni, zamykający bogatą i różnorodną twórczość poety i historyka, dlatego dominuje nad całością indywidualny ton rozrachunku z własnym życiem i historią. Jest to utwór dziękczynny (już sam tytuł o tym mówi), coś na wzór Psałterza Dawidowego.

Psalmodia podobnie jak Psałterz zbudowana jest wokół trzech osi tematycznych. Wyznaczają je: stosunek człowieka do Boga, stosunek narodu do Boga. stosunek króla do Boga.

Każdy z trzech głównych tematów wprowadzany jest i rozwijany przez właściwego bohatera. Bohater pierwszy - człowiek - na początku „każdy”, w następnych psalmach jawi się jako „wiemy'’, reprezentant narodu wybranego, sam także przez Boga wybrany prorok i nauczyciel. Bohater drugi - naród - dany jest od początku w pełnym wyposażeniu cech i wartości, jako naród szczególnie przez Stwórcę umiłowany, którego los wyznaczany jest przez zasługę i karę, złagodzoną miłością Boga.

Wreszcie bohater trzeci - król - jest tym, przez którego Bóg działa. Jest on widomym znakiem Boskiego działania w historii, a jednocześnie sprawcą doskonałej harmonii pomiędzy Bogiem a narodem wybranym.

Wątki które się przewijają: Bóg architekt, stwórca, rzemieślnik jego działalność to „niepojęte misterstwo”; Człowiek to marność: motyw tańca śmierci, psychomachii, wojny z czartem, światem i ciałem; motyw fortuny; marność materii; Jan III Sobieski jako cudowny monarcha;

Kochowski z upodobaniem posługuje się dwiema figurami retorycznymi, bardzo popularnymi zarówno w prozie, jak i w poezji barokowej - anaforą i antytezą.

W Psalmodii zatysował się kompromis między sprzecznymi tendencjami stylistycznymi.