to iloczyn wektorowy promienia wodzącego (zaczepionego od osi obrotu do nieruchomego punktu w bryle) i działającego na niego pędu:
b = rxp= yVm-v = yr• m• ^~~r to= to ^r1 2 3 4 5 m-to-1
b = i <x> |t>| =kQ TT? -
Jeżeli bryła sztywna jest izolowanym układzie odniesienia i nie działają na nią żadna siły zewr^trzre, a działające siły się równoważą oraz całkowity moment sił bryły względem dowolnego nieruchomego punktu jest stały w czasie; to moment pędu jest stały względem tego samego punktu:
b = const «=* LFi =0 i LM=0
|ZAS. W inercjalnym układzie odniesienia, jeżeli bryła pozostaje w spoczynku ,aIbo obraca się ruchem jednostajnie cbrotowym to rae działają ra nią żadna momenty sił łub działające momenty się równoważą:
ŁMi = 0
|| Z AS Jeżeli na bryłę sztywrą cbracającąsię wokół osi obrotu działa niezrównoważony morce nt sił, nadaje on bryle przyspieszenie kątowe, którego wartość jest wprost proporcjonalna do wypadkowego momentu sił, a odwrotnie proporcjonalna do momentu bezwładności tej bryły. Zwrot i kierunek są zgodne ze zwrotem i kierunkiem wypadkowego momentu sił £= WI
Ul Z AS. Każdej akcji wywołuje reakcję równą co do wartości, lecz przeciwnie skierowarą. Zatem, jeżeli dwa ciała oddziałują ra siebie; to siła wywierana przez pierwsze ciało na drugie jest równa co do wartości, lecz przeciwnie skierowana do siły wywierarej przez drugie ciało na pierws ze.
Moment bezwładności danej bryły sztywnej względem dowolnej osi obrotu jest równy sumie momentów bezwładności względem tej osi i względem własnej osi obrotu przechodzącej przez środek mas y i równoległej do danej dowolrej os i:
I = Iś + MhJ M to całkowita masa ciała
h to odległość pomiędzy osiami
Iś to moment bezwładności wzg. własnej osi
Dokonujemy pomiarów każdego elementu wahadła. Masę ciężarka odczytujemy z bloczka. Ważymy jeden z krążków. (Z rozmiarów geometrycznych obliczamy moment bezwładności całego przyrządu oraz wyznaczamy niepewności pomiarowe).
Mocujemy w równej odległości do osi cbrotu (pręcie mosiężrąrm) cztery krążki na prętach (aluminiowych) krzyżaka. Na nici znajduje się ciężarek, który jest tak umocowany, aby spadał ruchem jednostajnie przyspieszonym
Wjrcmaczamy dwie wysokości, pierwszą tę z której spada ciężarek (H), drugą tę na którą wzniósł się ponownie ciężarek się wznosi(h). Należy zauważyć, że nić powinra być nawinięta jednowarstwowo na pręcie.
Notujemy czasyspaiku sześcru spadków (dla różnych wysokości).
Wykonać cbliczenia pomiarów.