3714

zwierząt stopniowo przechodził do psychologii ludzi. Zaznaczył się pomysłowymi eksperymentami nad zachowaniem się niemowląt i małych dzieci. Redagował od r. 1910 czasopismo "Przegląd Psychologiczny" ("Psychological Review"). Publikował niewiele. Głośne jego prace: Zachowanie się - wstęp do psychologii porównawczej, 1914; podręcznik Psychologia z punktu widzenia behawiorysty, 1919, i popularno-polemiczna walka o behawioryzm, 1925 (razem z W. McDougallem, jako oponentem). W pełni sił Watson wycofał się z życia naukowego.

Jako behawioiysta, Watson rozpoczął od radykalnej krytyki psychologii świadomości: "Psychologia ogranicza swój przedmiot do tak zwanych stanów świadomości - do ich analizy i syntezy. Otóż »stany świadomości« istniały, istniałyby one jako - od osoby do osoby - izolowane nieużyteczne ciekawostki mentalne".

"Świadomość ze swymi strukturalnymi atomami, tj. z niesprawdzalnymi dalej wrażeniami i z wyobrażeniami, jako ich sobowtórami, oraz zabarwieniami wzruszeniowymi, ze swymi procesami w rodzaju uwagi, spostrzegania, wyobrażania sobie itp. jest po prostu nieokreślonym frazesem. Jeśli w ogóle znaleźlibyśmy coś naukowo wartościowego w kolosalnej liczbie tomów napisanych w terminologii świadomościowej, to coś można by znacznie lepiej zdefiniować i wyrazić, jeśli odpowiednie problemy psychologiczne będziemy rozwiązywali przy pomocy naprawdę obiektywnych metod naukowych" (Psychologia, 1919, rozdz. I - Problemy i zadania psychologii).

Psycholog powinien więc zrezygnować z pojęcia świadomości i z introspekcji jako metody subiektywnej. Powinien natomiast inaczej niż dotychczas pojęć przedmiot swych badań i zastosować do badań metodę wyłącznie obiektywną, jak to robi każdy przyrodnik. Przedmiotem obiektywnych badań psychologicznych może być tylko zachowanie się człowieka lub zwierzęcia. Poznawanie tegoż stanowić powinno cel pracy psychologa. "Psychologia