39851

służy solidarnemu reagowaniu; zajmowanie się człowieka samym sobą, swoją osobą jest bzdurą -etyka, filozofia społeczna powinna być zorientowana na zbiorowość.

Hume nie był kolektywistą. uznawał, że każdy człowiek jest istotą wolną i ma prawo do swobodnego rozwoju i swobodnego wyrażania sądów -* postulował aby każda zasada etyczna miała charakter praktyczny /oparty o psychologię/: domagał się aby źyde moralne było wolne /oparte na rozumie każdego z nas/; każdy człowiek zabiega tylko o własny interes, ale powinno to mieć charakter rozumny /mówił, że człowiek nie jest w stanie poznać obiektywnej rzeczywistości/ -* nie jest również uzyskać racjonalnej wiedzy o bogu.

Hume uważał, że wielobóstwo było pierwszą formą religii. uważał je za genezę praktycznego działania człowieka /bogowie, pojawiali się gdy pojawiały się szkodliwe, niekorzystne sytuacje przed którymi człowiek żywił bojaźri, lęk. itp. to powodowało silne emocje i w związku z tym człowiek powoływał istoty boskie, odczuwał niepewność, niepełnej wiedzy, wiedział, ze jego wiedza nie mogła zapewnić mu realizacji celów/.

Od wielobóstwa doszło do deifikacji, umacniania sił przyrody; następnie antropomorfizm bóstw, aż na koniec doszło do deifikacji ludzi —* cały proces doprowadził do religii monoteistycznych. Hume zakładał, że koncepcje religi ulegają rozwojowi /źródła rozwoju leżą poza rełigią. można je poznać i sklasyfikować wg pewnych właściwości/:

Hume stworzył teorię alienacji religijnej: przedstawił, że im bardziej niepewne są warunki egzystencji ludzkiej, to tym doskonalsze atrybuty przypisuje się bóstwom. Jednocześnie w drugą stronę: im bóstwo zostaje wyżej wyniesione, tym człowiek staje się istotą słabą i poniżoną.

Do Hume'a nawiązał twórca konserwatyzmu Edmund Burkę: opowiadał się za emancypacją, krytykował idee ludu /zajmowało miejsce zajęte przez boga/, krytykował dziedziczności monarchii; popierał tworzenie konstytucji jako zasad ponadczasowego rozumu, jednakże od reguł konstytucyjnych mogą zdarzyć się zmiany /okazjonalne/ - bez naruszenia całości politycznego systemu:

Uznawał, że ustrój powinien naśladować naturę. Ustrój zgodny z opatrznością, nie może być kwestionowany prawami jednostki, czy dobra ogółu /protestował przeciwko prawu jako zespołu reguł narzuconych przez suwerena narzuconych w toku obrony wspólnoty (????)/;

Wskazywał na konieczność występowania wolności ekonomicznej /wykazywał strach przed centralizacją, biurokratyzacją państwa/; uważał, że społeczeństwo jest organizmem, które łączy pokolenia przeszłe, teraźniejsze i przyszłe.

Obawiał się demokracji, która znosiłaby odpowiedzialność ponieważ nie ma możliwości ukarania większości społeczeństwa. Z drugiej strony obawiał się demokracji militarnej, dyktatur wojskowych, podkreślał wagę rządu mieszanego /czyli aby w izbie gmin przedstawiciele partii działali dla dobra