40647

mający charakter jednostronnej czynności prawo kształtującej. Prawo dokonania wyboru może przysługiwać dłużnikowi, wierzycielowi albo osobie trzeciej. Decyduje o tym przede wszystkim treść czynności prawnej. Jeżeli z treści czynności prawnej nie wynika nic innego prawo wyboru świadczenia alternatywnego przysługuje dłużnikowi.

■ Zobowiązanie z upoważnieniem przemiennym - opiewa ono od samego początku na jedno świadczenie, z tym zastrzeżeniem, że dłużnik może spełnić jedno świadczenie, co także powoduje wykonanie i wygaśniecie zobowiązania.

WG KRYTERIUM CZASU:

s Zobowiązanie jednorazowe - element czasu nie wpływa na treść i rozmiar świadczenia, lecz jedynie wskazuje na sposób jego wykonania.

<r zobowiązania okresowe - czynności powtarzające się cyklicznie określonych z góry odstępach czasu

zobowiązania ciągle - polegają na określonym stałym zachowaniu się dłużnika w czasie trwania zobowiązania (np. świadczenie pracy).

W/w podział ma znaczenie przy ustalaniu terminów przedawnienia, które dla poszczególnych świadczeń okresowych wynoszą 3 lata.

WG CELU ŚWIADCZENIA< INTERESU WIERZYCIELA WYNIKAJĄCEGO Z TREŚCI ZOBOWIĄZANIA:

s zobowiązania podzielne

J zobowiązania niepodzielne - charakteryzuje się tym, że nie można wykonać go częściowo bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości

■    świadczenie oznaczone co do tożsamości - ma za przedmiot rzecz indywidualnie oznaczoną. Od razu nadaje się do wykonania.

• świadczenie oznaczone co do gatunku - rzecz określona jest wedle cech rodzajowych, wymaga konkretyzacji, tzn. wskazania konkretnego desygnatu odpowiadającego cechom określonym w treści zobowiązania.

■    Świadczenie pieniężne - polega na przekazaniu z majątku dłużnika do majątku wierzyciela określonej wartości majątkowej wyrażoną w jednostkach pieniężnych, czyli sumy pieniężnej.

7.    Nakłady I wydatki.

Przez nakład lub wydatek zwykło się rozumieć pewien dobrowolnie poniesiony przez kogoś uszczerbek w interesie innej osoby. Szereg różnorodnych instytucji prawo zobowiązań nakłada w określonej sytuacji obowiązek zwrotu nakładów lub wydatków na tego, w czyim interesie zostały one poniesione.

8.    Podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej.

Jeżeli jakiś podmiot doznał uszczerbku na swoim majątku, jeżeli uszczerbek ten powstał w związku z faktami wskazanymi w systemie prawnym, to jakaś Ina osoba może być zobowiązana do naprawienia go poszkodowanemu. W przypadku takim mówi się o odpowiedzialności odszkodowawczej jednego podmiotu za szkodę doznaną prze inny podmiot.

Poszkodowany - wierzyciel, osoba odpowiedzialna - dłużnik.

9.    Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej.

Do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej konieczne są trzy przestanki:

■    Zdarzenie, z którym system prawny łączy na określonych zasadach czyjś obowiązek naprawienia szkody

■    Powstanie szkody

■    Związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą.

10.    Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej.

ZASADA WINY - opiera się na założeniu, że ten, kto swoim zawinionym czynem (zaniechaniem) wyrządzi! komuś szkodę powinien ponosić konsekwencje swego zachowania, wyrówna ć poszkodowanemu doznaną przez niego szkodę.

ZASADA RYZYKA - ten, kto eksploatuje pewne niebezpieczne dla otoczenia urządzenia lub posługuje się dla realizacji swoich interesów podległymi mu osobami, powinien ponosić odpowiedzialność za szkody stąd wynikłe dla tych osób. chociażby sam winy nie ponosi.

ZASADA SŁUSZNOŚCI - polega na odejściu od zasady winy i przypisaniu odpowiedzialności odszkodowawczej podmiotowi ze względu na szczególnie silne motywy etyczne wskazane w zasadach współżycia społecznego.