Rys. Systematyka auditów jakości z punktu widzenia danego przedsiębiorstwa, (źródło: oprać, własne).
AUDIT SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI - systematyczne badanie celu, wdrożenia i skuteczności wybranych elementów systemu jakości.
CEL SYSTEMU - jest ustalony w dokumentacji dotyczącej jakości, np. w Ksiedze Jakości, procedurach, itp.; audit musi najpierw zbadać, jakie są cele systemu, następnie, czy te cele są zgodne z wymaganiami stosowanej normy;
WDROŻENIE - audit musi ustalić w jakim stopniu wdrożone przedsięwzięcia pozwalają na realizację celu systemu; SKUTECZNOŚĆ - czy wdrożone przedsięwzięcia są skuteczne w osiąganiu tego. co założono w zbadanych procedurach.
W audicie wykorzystuje się wyłącznie informacje oparte na faktach; sa to tzw. dowody obiektywne, rzeczywiście istniejące, niezależne od emocji lub uprzedzeri. Mogą one być udokumentowane, oznajmione, oparte na zaobserwowanych zjawiskach.
Dowody obiektywne odnoszone są do określonych wymagań:
*0 WYMAGAŃ UMOWY/KONTRAKTU - takie wymagania nałożone na jedną organizację przez drugą są priorytetowe i mogą być rozpatrywane podczas auditu;
*1 KSIĘGI JAKOŚCI, PROCEDUR, INSTRUKCJI - wymagania zawarte w tych dokumentach są to wymagania określone przez kierownictwo firmy, według których ma ona działać, zatem będą stanowić podstawę auditu;
*2 NORMY SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI - (np. normy PN-ISO 9001); jeśli firma chce być zgodna z takim dokumentem, jej procedury muszą obejmować wymagania tej normy. Będzie ona stanowiła podstawę do przeprowadzenia auditu;
*3 WYMAGAŃ USTAWOWYCH (PRAWNYCH) - są one obowiązkowe i nie mogą być uchylone ani umową, ani w żaden inny sposób.
RODZAJE AUDITÓW:
1. AUDIT WEWNĘTRZNY (audit pierwszej strony) - jest to audit przeprowadzany przez firmę u siebie, aby potwierdzić kierownictwu, że system działa skutecznie.
Powody auditów pierwszej strony
*4 wymóg normy systemu zapewnienia jakości;
*5 wykorzystanie auditu przez kierownictwo jako narzędzia poprawy funkcjonowania przedsiębiorstwa (w tym źródła informacji o sytuacji wewnątrz firmy);
*6 skorygowanie niezgodności, zanim zostana wykryte przez jednostki zewnętrzne.
2. AUDIT ZEWNĘTRZNY:
a) audit drugiej strony - jest to audit prowadzony przez jedną fitmę u drugiej; dostawca audinije swoich podwykonawców.
*7 pośrednio wymóg normy systemu zapewnienia jakości;
*8 możliwość uzyskania danych pozwalających na wybór i klasyfikację podwykonawców;
*9 pomoc przy usprawnianiu systemów jakości u podwykonawców;
*10 podniesienie wzajemnego zrozumienia w zakresie wymagań jakościowych.
b) audit trzeciej strony (audit niezależny) - jest to audit wykonywany przez jednostkę niezależną, w tym także upoważnioną do zarejestrowania przedsiębiorstwa jako posiadającego system jakości zgodny z normami PN-ISO serii 9000.
Powody auditów trzeciej strony;
*11 uzyskanie certy fi katu na system jakości;
*12 zwiększenie zaufania aktualnych i potencjalnych klientów do przedsiębiorstwa (wzrost konkurencyjności); *13 możliwość uniknięcia lub ograniczenia liczby auditów drugiej strony (przeprowadzanych przez klientów); *14 redukcja kosztów u dostawców i podwykonawców.
Część poniższego tekstu stanowią fragmenty artykułu J.Zymonika pt. „Audity systemu zapewnienia jakości w przedsiębiorstwie”, który wudrukowany został w „Przeglądzie Organizacji” nr 12/1995.