41245

ZASADA NIEODWOŁYWALNOŚCI RZECZNIKA Z JEGO STANOWISKA PRZED UPŁYWEM KADENCJI

Artykuł 7 ustawy o RPO wskazuje, że organ ten może być odwołany tylko w 3 przypadkach:

1)    gdy zrzekł się wykonywania obowiązków,

2)    gdy stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności albo upadku sił,

3)    gdy sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.

W pierwszym przypadku Rzecznik może być odwołany na wniosek Marszałka Sejmu zwykłą większością głosów przez Sejm w ogóle. W pozostałych przypadkach wniosek może pochodzić od Marszałka Sejmu lub grupy 35 posłów.

IMMUNITET I NIEPOŁĄCZALNOŚĆ

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności- immunitet formalny.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania- immunitet nietykalności.

O zatrzymaniu niez\Mocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Reguła niepołączalności obowiązków RPO z jakimkolwiek innym zatrudnieniem oraz pełnieniem jakiejkolwiek innej funkcji publicznej czy z wykonywaniem innych zajęć zawodowych. Konstytucja RP dopuszcza jedynie zajmowanie przez RPO stanowiska profesora szkoły wyższej.

Konstytucja nie czyni jednak z zasady niezależności absolutu bowiem w zakresie kontroli realizacji przez RPO jego roli i funkcji wyznaczonych, Konstytucja wyraziście wiąże Rzecznika z Sejmem, a także z Senatem. Związek ten przejawia się m.in. w obowiązku przedstawiania tym organom, raz do roku, informacji o działalności Rzecznika oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

SPOSÓB KREACJI RZECZNIKA

Uprawnienie zgłaszania kandydatów do urzędu Rzecznika służy Marszałkowi Sejmu oraz co najmniej 35- osobowej grupie posłów. Uchwała Sejmu w sprawie powołania Rzecznika musi zapaść bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Uchwała taka przekazywana jest niez\Mocznie Marszałkowi Senatu, który winien zapewnić podjęcie przez Senat uchwały w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od przekazania Senatowi uchwały Sejmu. Senat uchwałę swoją podejmuje zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby senatorów. Przed jej powzięciem Senat może wezwać kandydata do złożenia wyjaśnień i udzielenia odpowiedzi na pytania senatorów. Milczenie lub niemożność podjęcia stosownej uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza domniemane wyrażenie zgody na kandydata zaaprobowanego przez Sejm. Natomiast odmowa wyrażenia zgody przez Senat na kandydata Sejmu uruchamia procedurę powołania Rzecznika od początku, co oznacza, że Sejm musi ponownie powołać na stanowisko Rzecznika inną osobę. Procedura taka trwa dopóty, dopóki obie izby nie uzgodnią wspólnie aprobowanej kandydatury na urząd Rzecznika.