IJcelowo racjonalne (ideologiczne):
Własne ego, zaspokojenie własnych potrzeb, abstrahujemy od moralności, etyki, priorytetem jest osiągnięcie obranego przez nas celu, za pomocą wszelkich możliwych środków, moralność o tyle rozważana, o ile korzysma. drugiego człowieka traktujemy przedmiotowo, jako środek, ale musimy się liczyć z jego celami i mocami, istnieją dwie odmiany: iiistriuuentalne(podporządkowanie przyrody) i strategiczne!podporządkowanie drugiego człowieka)
2) deontologjczne:
Regulowane przez normy morabie(obyczajowe) i reguły społeczne - przestrzegany by podtrzymać te normy, po prostu uważamy, że to jest słuszne
3) dramaturgiczne:
Aktorskie, udajemy, by uzyskać odpowiedni wizerunek w społeczeństwie, udajemy, że jesteśmy piękiuejsi, mądrzejsi
4) komunikacyjne:
Wzajemne zrozumienie i porozumienie w celu osiągnięcia zgody i współdziałania, abstrahujemy w nich od naszych korzyści, celów utylitarnych
Działaiua komunikacyjne winny dominować w polityce, są bowiem konsensualne - nastawione na osiągnięcie wolnego od przymusu porozumienia z innymi i współpracy w dziedzinach: prawdy, szczerości, słuszności.
Działaiua konituiikacyjue dzielą się na:
• Działanie komunikacyjne w słabym sensie - uwzględniamy poglądy, roszczenia i stanowiska innych i w oparciu o nie współdziałamy z nimi. Ale nie musimy ich przyjmować za swoje
• Działaiua komunikacyjne w mocnym sensie - wówczas, gdy dochodzi do zgody, jedności przekonań itd.,z powodów nieinteresownych, zgadzam się z przekonaniami, jestem przekonany o ich prawdziwości i słuszności
Działaiua komunikacyjne są nastawione na innego, zawsze bezinteresowne, związane są z nimi pewne roszczenia do tego. by wszyscy akceptowali je i działali w oparciu o nie.
Rodzaje roszczeń:
1) opisowe - roszczenie do prawdziwości(zakładam, że ktoś mówi prawdę)
2) normatywne - do słuszności
3) ocemające - ?
Gdy roszczenia są kwestionowane przez partnerów, wtedy działanie komunikacyjne wkracza na metapoziom i przekształca się w dyskurs Wtedy koncentrujemy się na prawdziwości, a nie na treści.
Dyskurs - racjonalna dyskusja na temat prawomocności zakładanych roszczeń. Partnerzy wysuwają argumenty na rzecz lub przeciw adekwatności, słuszności lub szczerości wysuwanych komunikacji sądów działali by dojść do zgody na temat, jak się rzeczy mają lub co należy czynić, jakie normy i sposoby postępowania są słuszne. W działaniu komunikacyjnym nie chodzi o własny sukces uczestników, ale o dojście do porozumienia i zgody, przy zachowaniu w postępowaniu pewnych zasad etycznych.