wykładnia korygująca przypisanie normie znaczenia zmodyfikowanego w wyniku zastosowania reguł funkcjonalnych
wykładnia rozszerzająca - przypisanie normie szerszego zakresu (pierwszeństwo ma wykładnia systemowa i funkcjonalna)
wykładnia zwężająca -przypisanie normie węższego zakresy na podstawie reguł wykładni pozajęzykowej Ograniczenia:
- wykładni korygującej nie można stosować: do definicji legalnych, przepisu wyznaczającego kompetencje organowi
- wykładni rozszerzającej nie można stosować: w prawie karnym (jeśli rozszerzona miałaby być odpowiedziabiość oskarżonego), w prawie podatkowym (jeśli rozszerzone byłyby należności podatkowe), w prawie określającym wyjątki od zasad. lex specialis,
Racjonalność ustaw odaw cy w procesie wykładni praw a:
- jest przyjęta jako punkt wyjścia dla interpretacji sensu dzieła ustawodawcy
• dzieło kulturowe (literackie, naukowe itd.) jest kreacją człowieka, z którym interpretator dzieli podstawowe właściwości fizyczne i duchowe, jest więc w stanie go zrozumieć, a zrozumienie sensu dzieła jest celem interpretacji
- twórca dzieła jest istotą racjonalną czyli wybiera cele i adekwatne do ich osiągnięcia środki zgodnie z posiadaną przez siebie wiedzą o rzeczywistości, kiemjąc się przy tym niesprzecznym wewnętrznie systemem wartości
- rekonstrukcja przez interpretatora tej wiedzy i systemu wartości pozwala zrozumieć sens dzieła kulturowego będącego przedmiotem dociekali
• dokonując wykładni zakłada się, że ustawodawca wybrał cele i ze względu na nie sformułował przepisy prawne
- wykładni dokonuje się w taki sposób aby osiągnąć pewne cele poprzez przestrzeganie prawa
5. JĘZYKOWE REGUŁY INTERPRETACYJNE Przykłady reguł językoscydi rekonstrukcji normy:
- jeśli w przepisie jest zdanie określające czyjeś zachowanie, to uznaje się to za nakaz
- jeśli przepis zawiera zakaz / nakaz - należy go uznać za podstawowy i kluczowy dla odtworzenia normy
- jeśli przepis nie zawiera nakazu / zakazu to należy go interpretować w powiązaniu z jakimś przepisem podstawowym
- jeśli norma z przepisów została odtworzona, trzeba sprawdzić czy nie ma przepisów modyfikujących treść normy
Przykłady reguł językowych znaczenia normy:
- w celu objaśnienia znaczenia normy należy objaśniać poszczególne jej słowa
-jeśli normy nakazują liczyć się z cudzymi decyzjami interpretacyjnymi, to należy uznać je za wiążące
- w przypadku wieloznaczności normy należy ustalić, jaki sens słowo lub wyrażenie ma na gnoicie kontekstu językowego
wykładnia językowa (językowo-logiczna) - dokonuje się interpretacji przepisów prawnych przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka prawnego i naturalnego, a także na zastosowaniu reguł poprawnego myślenia i reguł logiki prawniczej
1. SYSTEMOWE REGUŁY INTERPRETACYJNE Wyróżniamy trzy ich grupy: 1 - dyrektywy odwołujące się do postulatów zupełności i niesprzeczności systemu prawa. 2 - opierające się na właściwościach struktury systemu prawa i budowy aktów normatywnycit, 3 -odwołujące się do zasad systemu prawa Pierwszy typ dyrektyw (przykłady):
• należy tak ustalać znaczenie normy, by nie była ona sprzeczna z inną normą i by harmonizowało ono z treścią innych norm gałęzi prawa
-jeśli z danego zbioru przepisów można wyinterpretować dwie normy, a przyjęcie jednej z tych wersji powoduje sprzeczność, to przyjmuje się wersję drugą Drugi typ dyrektyw:
-jeśli przepis pozostaje w konflikcie z normą-zasadą. to sprawdza się. czy nie ma tu wyjątku od reguły
- w razie sprzeczności normy z zasadą systemu prawa należy tak ustalić znaczenie normy aby nie była w konflikcie z normą-zasadą
Trzeci typ dyrektyw:
- ustalając znaczenie normy interpretator powinien brać pod uwagę systematykę wewnętrzną aktu. w którym się znajduje