41629

“rozważanie przez Sąd Najwyższy, w ramach dozwolonej kasacji, określonych zagadnień prawnych, czy też dokonywanie wykładni przepisów, nie może mieć charakteru abstrakcyjnego, oderwanego od przesłanek orzekania w danej sprawie”

[Wyrok SN z 13 listopada 2002 r., I CK 213/02]

“wśród dóbr osobistych, wymienionych przykładowo w art. 23 k.c. nie zostało wymienione dobro określone jako swoboda sumienia i wyznania, nie może jednak budzić wątpliwości, że w granicach dobra nazwanego swobodą sumienia pozostaje także swoboda wyznania. ... Można zauważyć, że ustawowy katalog dóbr osobistych nie jest zamknięty, a praktyka “odkrywa” inne jeszcze dobra, jak np. tzw. kult zmarłych (m.in. wyrok ... z 28 listopada 1980 r....), czy prawo do intymności i pcywatności (wyrok ... z 11 marca 1986 r....)....

Ustalenie zakresu pojęcia swoboda sumienia i wyznania możliwe jest przy uwzględnieniu treści aktów prawnych, które tymi pojęciami operują, a także przy uwzględnieniu ... orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.”

WYKŁADNIA JĘZYKOWA-ZASADY, REGUŁY I WSKAZÓWKI

1.    Pierwotność wykładni językowej (chronologia, delimitacja czy wyłączność?). Argumenty na rzecz wykładni językowej.

2.    Nieudane zastosowania wykładni językowej

3.    Unikanie wykładni ad absurdum

4.    Domniemanie języka naturalnego,    rola słowników

5.    Definicje legalne.

PIERWSZEŃSTWO WYKŁADNI JĘZYKOWEJ

„Truizmem jest stwierdzenie, że pierwszoplanową metodą wykładni tekstu prawnego jest metoda językowa. Zawsze punktem wyjścia w procesie wykładni powinna być analiza kontekstu językowego danego przepisu; jeżeli przepis jednoznacznie formułuje normę postępowania, to tak właśnie należy ów przepis rozumieć. Pierwszeństwo językowych reguł wykładni jest wręcz podstawowym warunkiem funkcjonowania prawa w państwie prawnym. (...) Jeśli wbrew jasnemu pod względem językowym sformułowaniu przepisu, nadawałoby mu się jakieś inne znaczenie, aniżeli to oczywiste znaczenie językowe, wówczas rola ustawodawcy byłaby li tylko pozorna”

[Uchwała SN z dnia 20 czerwca 2000 r., sygn. akt I KZP 16/00]

DOPUSZCZALNE ODSTĘPSTWA OD WYKŁADNI JĘZYKOWEJ

1.    wynik wykładni prowadzi do przyjęcia absurdalnego lub niedorzecznego znaczenia przepisu [uchwała SN z 8 lutego 2000 r., I KZP 50/99]

2.    zakres zastosowania normy “niewątpliwie wskazywałaby na zbyt wąski lub zbyt szeroki zakres jej stosowania” [uchwała SN z 11 stycznia 1999 r., 1 KZP 15/98]

3.    posłużenie się wyłącznie wykładnią językową prowadziłoby do “zniekształcenia lub wypaczenia treści przepisu” [wyrok SN z 8 kwietnia 2002 r., V KKN 281/00; uchwała 7 sędziów SN 18 października 2001 r., I KZP 22/01

JĘZYK JAKO GRANICA WYKŁADNI PRAWA