43045

lub upoważnionych przez niego pracowników. Także wyłącznie dyrektor reprezentuje przedsiębiorstwo wobec wtadz, urzędów i instytucji. Przepisy ustawy nie zakreślają szczegółowo zakresu uprawnień dyrektora. Dyrektor musi jedynie podejmować decyzje ,/godnie z przepisami prawa". Granice samodzielności, w ramach których dyrektor może podejmować decyzje są zakreślone szeroko.

Dyrektora przedsiębiorstwa powołuje rada pracownicza, z wyjątkiem przedsiębiorstw użyteczności publicznej, w których dyrektora powołuje i odwołuje organ założycielski. Także w przedsiębiorstwach nowo organizowanych pierwszego dyrektora powołuje organ założycielski. Dyrektora przedsiębiorstwa powołuje się spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. Wskład komisji konkursowej wchodzą trzy osoby wskazane przez organ założycielski i dwie wskazane przez radę pracowniczą. Dyrektora powołuje się na 5 lat lub na czas nieokreślony.

Dyrektora przedsiębiorstwa może odwołać rada pracownicza po zasięgnięciu opinii organu założycielskiego. Od takiej decyzji rady pracowniczej przysługuje organowi założycielskiemu sprzeciw. W razie podtrzymania decyzji przez radę pracowniczą organ założycielski może wnieść sprawę do sądu. Ustawa przewiduje również szczególne przypadki, w jakich odwołać dyrektora może organ założycielski.

Rada pracownicza uprawniona do powołania dyrektora może go zawiesić w czynnościach na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, jeżeli dalsze pełnienie przez niego funkcji zagraża podstawowym interesom przedsiębiorstwa. Na okres zawieszenia rada pracownicza wyznacza tymczasowego kierownika. Od takiej decyzji służy zarówno dyrektorowi, jak i organowi założycielskiemu prawo wniesienia sprzeciwu. W razie podtrzymania decyzji sprawa może zostać wniesiona do sądu.

Dyrektor przedsiębiorstwa, jego zastępca, główny księgowy, osoby zatrudnione na stanowiskach równorzędnych oraz członkowie rady pracowniczej nie mogą mieć udziałów lub akcji w podmiotach gospodarczych tworzonych przez to przedsiębiorstwo, a także pozostawać w nich w stosunku pracy ani świadczyć pracy na ich rzecz na podstawie innego tytułu prawnego. Zakaz ten nie dotyczy członkostwa w radach nadzorczych.

Nie zawsze zarządzanie przedsiębiorstwem musi być dokonywane przez wymienione wyżej organy. Ustawa przewiduje bowiem możliwość (zwykle na wypadek trudnej sytuacji przedsiębiorstwa) powierzenia jego zarządu wyspecjalizowanemu menedżerowi. Powierzenie zarządzania następuje w drodze umowy o zarządzanie, zawartej na czas nie krótszy niż 3 lata między Skarbem Państwa reprezentowanym przez organ założycielski a zarządcą (menedżerem). Z chwilą objęcia obowiązków przez zarządcę organy samorządu ulegają rozwiązaniu z mocy prawa, organ założycielski odwołuje dyrektora, zaś zarządca przejmuje ich kompetencje. Natomiast w przedsiębiorstwach takich organ założycielski ustanawia radę nadzorczą, wykonującą stały nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa. W określonych wypadkach (np. gdy zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy) organ założycielski może rozwiązać umowę o zarządzanie ze skutkiem natychmiastowym.

Jako zasadę ustawa przyjmuje, że czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa dokonywać może samodzielnie (tj. jednoosobowo) jego dyrektor. Czynności prawnych dokonywać mogą również, działając jednoosobowo, zastępcy dyrektora oraz pełnomocnicy przedsiębiorstwa, jednak tylko w granicach ich umocowania.

Od zasady jednoosobowego dokonywania czynności prawnych ustawa czyni istotny wyjątek w odniesieniu do rozporządzenia prawem o większej wartości. W takich wypadkach do skuteczności oświadczenia woli konieczna jest reprezentacja łączna w postaci współdziałania co najmniej dwóch osób.