43057

być bezwarunkowy i dotyczyć całości sumy czekowej, bowiem indos częściowy jest nieważny. Indos może być dokonany na rzecz wymienionego indosatariusza lub może go nie wymieniać (tzw. indos in blanco). Indos przenosi wszystkie prawa z czeku. Osoba posiadająca czek przenośny przez indos uważana jest za prawnego posiadacza, jeżeli swoje prawo wykaże nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni indos był in blanco.

Zapłatę czeku można zabezpieczyć poręczeniem czekowym (aval) co do całości sumy czekowej lub co do jej części. Poręczenie może dać osoba trzecia, z wyjątkiem trasata, lub osoba podpisana na czeku. Poręczyciel czekowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył.

Jeżeli czek, mimo przedstawienia do zapłaty we właściwym czasie, nie został zapłacony, a odmowę zapłaty stwierdzono albo aktem publicznym (protestem), albo oświadczeniem trasata na czeku, posiadacz może wykonać zwrotne poszukiwanie przeciwko indosantom, wystawcy oraz innym dłużnikom (np. poręczycielom). Protest czeku dokonywany jest w zasadzie w trybie analogicznym jak protest weksla. Posiadacz czeku może zostać zwolniony od protestu jako warunku zwrotnego poszukiwania przez zamieszczenie na czeku zastrzeżenia „bez kosztów” lub „bez protestu". Zwolnienia takiego może dokonać wystawca, indosant lub poręczyciel.

Posiadacz czeku powinien o niezapłaceniu czeku zawiadomić wciągu czterech dni swojego indosanta oraz wystawcę. Z kolei każdy indosant powinien w ciągu dwóch dni zawiadomić swojego poprzednika, i tak kolejno aż do wystawcy. Posiadacz czeku może żądać od zobowiązanego zwrotnie niezapłaconej sumy czekowej, odsetek oraz kosztów (w szczególności protestu). Ten, kto czek wykupił, ma podobne roszczenia wobec swych poprzedników. Czek powinien być przedstawiony bankowi do zapłaty w ciągu dziesięciu dni. Dniem początkowym powyższego terminu jest dzień wskazany na czeku jako data wystawienia. Roszczenia z tytułu zwrotnego poszukiwania, służące posiadaczowi przeciw indosantom, wystawcy oraz innym dłużnikom ulegają przedawnieniu z upływem sześciu miesięcy, licząc od końca terminu przedstawienia. Roszczenia z tytułu zwrotnego poszukiwania dłużników między sobą ulegają przedawnieniu również w terminie sześciu miesięcy, liczonym jednak od dnia, w którym dłużnik wykupił czek albo w którym sam został pociągnięty z czeku do odpowiedzialności sądowej.

Obok scharakteryzowanego wyżej czeku zwykłego, zwanego czekiem kasowym lub gotówkowym (bowiem zapłata powinna nastąpić w braku odmiennego zastrzeżenia w gotówce), ustawa Prawo czekowe wymienia ponadto czeki zakreślone i czeki rozrachunkowe.

Zakreślić czek może bądź wystawca, bądź posiadacz czeku przez umieszczenie na jego przedniej stronie dwu linii równoległych. Zakreślenie jest ogólne, gdy między liniami nie ma żadnej wzmianki lub jest zamieszczony jedynie wyraz „bank". Zakreślenie jest szczególne, gdy napisano nazwę banku. Skutki zakreślenia ogólnego są takie, że trasat może zapłacić czek tylko bankowi lub swojemu stałemu klientowi. Czek z zakreśleniem szczególnym trasat może zapłacić tylko oznaczonemu bankowi, a gdy oznaczonym bankiem jest trasat, tylko swojemu stałemu klientowi.

Czek rozrachunkowy polega na tym, że jest on przeznaczony nie do wypłaty, lecz do rozrachunku księgowego. W czeku takim wystawca lub posiadacz zabraniają zapłaty w gotówce przez zamieszczenie zastrzeżenia „przelać na rachunek". W tym wypadku czek może być przez trasata użyty tylko do rozrachunku księgowego (przez uznanie na rachunku, rozliczenie lub potrącenie). Rozrachunek księgowy ma skutki zapłaty.