5290

USTRÓJ POLITYCZNY ATEN

A. Część historyczna

1.' [Oskarżał] Myron, [a sądziło trzystu sędziów] wybranych ze znakomitych rodów; złożyli oni wpierw najbardziej uroczystą przysięgę z dopełnieniem ofiar Uznano winę i wyrzucono z grobów winny cli świętokradztwa", a ich ród skazano na wieczne wygnanie. Epimenides z Krety oczyścił potem miasto od zmazy³.

[Przypisy oznaczone cyfrą z gwiazdką pochodzą od tłumacza Ludwika Piotrowicza. Pozostałe oznaczone samą cyfrą, a także ujęte w nawiasy kwadratowe, dodał Ryszard Kulesza ]

¹    Z przeglądu zmian ustrojowych w Atenach w^r rozdz. 41, 2 oraz z wyciągu Heraklejdesa (zob. s. 813) wynika, że w niezachowanej części traktatu autor omawiał rządy królów, ustanowienie fył przez łona. w^ralki po śmierci Pandiona, ograniczenie władzy królewskiej w czasach Tczcusza, dzieje śmierci Tezeusza. upadek monarchii oraz historię Hippomenesa. ostatniego władcy z rodu Kodrydów. Zob. P. J. Rliodes. A Conunenlary on ihe Aristotelian Athenaion Politeia", Oxford 1981. Dalej cyt. Cononentan-, s. 65 - 79.

²    Zwycięzca w^r igrzyskach olimpijskich (w 640 r.). Kylon, który poślubił córkę Tcagencsa, tyrana Megary, z pomocą swojego teścia oraz stronników' w Atenach, podjął ok. 632 r. próbę zajęcia Akropolu i ustanowienia władzy tyrańskięj (Herodot V. 71; Thuc. I. 126. 3 - 12. Plut. Sol. 12. 1-9. Zob. SD. Lambert. Herodotus, the Cylonian Conspiracy and ihe npuicwaś tov vcn)Kpapo)v. ..Historia” 35. 1986, s. 105 -112). Wedle Hcrodota zamach się nie powiódł, a Kylon i jego stronnicy schronili się jako błagalnicy przy posągu bogini. Prytanowie nauki arów nakłonili ich do powstania, gwarantując bezpieczeństwo, zamachowcy zostali jechak zamordowani, za co w iną obciążono ród Alkmeonidów. W wersji Tukidydesa Kylon zajął Akropol, który lud przez jakiś czas oblegał, powierzając następnie dalsze prowadzenie oblężenia dziewięciu archontom. Kylonowi wraz z bratem udało się uciec, natomiast jego stronnicy schronili się u ołtarza na Akropolu. Gdy opuścili to miejsce, otrzymawszy ze strony pełniących straż zapewniane, że nic złego ich nie spotka, zostali zamordowani. Z kolei Plutarch opowiada o odpowiedzialności archonta Megaklesa (z rodu Alkmeonidów) za śmiać zamachowców. Herodot stwierdza ogólnikowo, że odpowiedzialnych za zbrodnię dotknęła klątwa. Tukidydes zaś pisze, że zabójcy, którzy dopuścili się świętokradztwa zostali wówczas wygnani, a w 508/7 r. Kleomenes wypędził ich z kraju ponownie. W odpowiedzialność Alkmeonidów za zbrodiię wierzono w V wieku pji.e. powszeduiic. o czym świadczy' także postawione Atenom przez Spartę w okresie poprzedzającym wojnę pcloponcską żądanie usunięcia z miasta odpowiedzialnych za tę tzw. zmazę Kylona, wymierzone w^r Peryklesa, który ze strony matki pochodził z rodu Alkmeonidów (Thuc. 1,126).

¹ Według Plutarcha (Soi. 12, 2-9) po zamachu Kylona doszło do konfliktu między ocalałymi z pogromu zwolennikami Kylona, którzy znowu wzrośli w siłę. a stronnikami Megaklesa. Walkom kres położył Solon nakłaniając obciążonych klątwą do stawienia się przed sądan. Jako oskarżyciel wystąpił Myron z Flyaj, winni świętokradztwa zostali skazani, żyjących wygnano, a kości zmarłych wyrzucono z kr aju. Gdy jednak Megarejczycy zdobyli Nisaję i Salaminę, w' Atenach zapanow ała trwoga. Wtedy