Nurt pozytywistyczny kryminologii wykształcił się w XIX w, jego przedstawicielami byli min. Cesare Lombroso, Enrico Frriego. Kryminologia pozytywistyczna opierała się na scjentyzmie, naturalizmie metodologicznym. Jednym z podstawowych założeń kryminologii pozytywistycznej jest deterministyczna koncepcja człowieka i sprawcy przestępstwa. Zachowania ludzi, w tym i przestępców są rządzone przez czynniki nad którymi nie mają oni kontroli, zadaniem kryminologii jest poszukiwanie tych przyczyn. Jest to przede wszystkim nauka o przyczynach przestępczości. Kryminologia pozytywistyczna koncentruje się na sprawcy przestępstwa, pozytywiści zadają sobie pytanie dlaczego jedni ludzie popełniają przestępstwa, a inni nie? Postawione przez niego pytanie nazywa się pytaniem lombrozjańskim. Pozytywizm opiera się na optymistycznej wizji natury człowieka, zakłada bowiem, ze by popełnić przestępstwo trzeba posiadać szczególne właściwości. Przestępcy wg tej koncepcji stanowią mniejszość społeczeństwa, która jest dotknięta pewnymi specyficznymi wadami. Pojawiające się koncepcje socjologiczne w kryminologii pozytywistycznej upatrywały tej odmienności nie w samym sprawcy, a w jego otoczeniu. Zakładały, że sprawca jest ukształtowany przez oddziaływanie określonych wpływów środowiska. Cechą paradygmatu pozytywistycznego jest korekcjonalizm będący konsekwencją założenia o odmienności sprawcy przestępstwa. Korekcjonizm zakłada redukowanie odmienności będących przyczyną zachowań przestępnych.
- przestępczość należy wyjaśnić jako zachowanie pozostające w związku przyczynowym z cechami człowieka
- cechy człowieka są przyczyna odmienności
- zachowania przestępne naruszają aprobowany w społeczeństwie porządek i zaburzają funkcjonowanie społeczeństwa
poprzez eliminowanie warunków sprzyjających zachowaniom przestępnym czyli
korygowanie cech człowieka można zapobiegać przestępczości
6. Pytanie relatywne
Pytanie reaktywne pojawia się przy paradygmacie antynaturalistycznym kryminologii, pytanie to brzmi: dlaczego pewne zachowania są uznawane za przestępstwa i pewni ludzie są uznawani za przestępców, a inne zachowania ludzi i inni ludzie nie. Jest to pytanie o mechanizmy funkcjonowania instytucji kontroli społecznej, o źródła i mechanizmy społecznych procesów kryminalizacji. W tym ujęciu kryminologia przekształca się z nauki o przestępcy i jego zachowaniu w socjologię prawa kaniego i kontroli społecznej.
7. AntynaUiralizm kryminologiczny.
Podstawową cechą paradygmatu antynaturalistycznego jest odrzucenie właściwego pozytywizmowi naturalizmu metodologicznego. Antynaturalizm zakładał, że człowiek i społeczeństwo są specyficznym przedmiotem badań i uniemożliwia to uprawianie ich na wzór nauk przyrodniczych. Oznacza to odwołanie się do metod analizy jakościowej. Kryminologia antynaturałistyczna opiera się też na konfliktowej wizji społeczeństwa i prawa karnego. Prawo kamę jest przez nią postrzegane jako instrument wykorzystywany w konfliktach społecznych. Konsekwencją założeń antynaturalizmu jest przyjęcie tezy, iż podstawowym przedmiotem badań kryminologicznych nie powinien być sprawca, ale „audytorium społeczne”, które dokonuje obserwacji i oceny określonych rodzajów zachowań i konkretnych zachowań konkretnych ludzi jako przestępców. Przedmiotem kryminologii antynaturalistycznej są mechanizmy społecznej reakcji na zachowania przestępne. Podstawowym problemem do rozwiązania przez antynaturalistów jest problem kontroli społecznej oraz konflikt społeczny we współczesnych społeczeństwach. Antynaturaliści