Otoczenie tylko w pewnym stopniu zmienia się w wyniku oddziaływania przedsiębiorstwa. Jego wzrost, stabilność, upadek mają w znacznym stopniu charakter samoistny (otoczenie przyrodnicze) lub wywołany przez inne podmioty, przede wszystkim indywidualne.
Wielu autorów, rozpatrując otoczenie z punktu widzenia firmy, wyróżniają otoczenie ogólne, operacyjne i wewnątrz operacyjne.
Ciekawą koncepcję modelu otoczenia przedstawiła K. Bolesta-Kukułka. Otoczenie jest podzielone na cztery segmenty:
• „władza” - zawierający instytucje państwowe, właścicieli, „centrale”;
• „natura” - obejmuje globalne trendy rynkowe, przyrodę, procesy demograficzne, przemiany kulturowe i świadomościowe w skali masowej;
• „gra”, którego elementami są klienci, dostawcy, banki, firmy usługowe, firmy doradcze, giełdy, firmy ubezpieczeniowe, pośrednicy, akcjonariusze;
• „walka” - zawierający konkurentów i przeciwników.
Wyodrębnienie określonych elementów otoczenia ma istotne znaczenie dla strategii.
W koncepcjach rozwoju przedsiębiorstwo jest postrzegane jako suma wiedzy o nim samym a jego otoczeniu.
Nie ma sztywno ustalonych granic między przedsiębiorstwem a otoczeniem. Granice te najczęściej mają charakter rozmyty. Stąd akceptowana definicja otoczenia przedsiębiorstwa, że: „otoczeniem są te elementy, które nie należą do przedsiębiorstwa i wywierają wpływ na jego funkcjonowanie.
Przynależność poszczególnych elementów do otoczenia bądź przedsiębiorstwa muszą mieć z natury rzeczy charakter arbitralny. Konsekwencją jest, że przedsiębiorstwo to system otwarty, poddany wpływom otoczenia i jednocześnie do pewnego stopnia kierujący swoje otoczenie.
Przedsiębiorstwo można podzielić na wyróżniające się obszary funkcjonalne, jak kierowanie, badania i rozwój, marketing, finanse, eksploatacja i obsługa, produkcja, kadry, zaopatrzenie materiałowo-techniczne i zbyt. Obszary te osiągają różne cele, realizują różne