6387

uzdolnieniami, warunkami psychofizycznymi i zdrowotnymi jednostki, a zarazem potrzebami społeczno-ekonomicznymi — wybór zawodu i właściwej drogi uzyskania kwalifikacji zawodowych.

Drugim etapem rozwoju zawodowego nauczyciela jest jego przygotowanie zawodowe. Zostało to jednoznacznie określone w Karcie Nauczyciela, gdzie mówi się, że stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończoną szkołą kształcąca nauczycieli; podejmuje prace na stanowisku, do którego ma wystarczające kwalifikacje i przestrzega podstawowych zasad moralnych oraz spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.. Wymienione składniki kwalifikacji tworzą jednolity system, umożliwiający skuteczną realizacje zadań dydaktyczno-wychowawczych. Podstawowym składnikiem nauczycielskich kwalifikacji jest przy tym rzetelna i gruntowna wiedza nie tylko z zakresu nauczanego przedmiotu, ale także z dyscyplin towarzyszących i współdziałających Wiedza ta tworzy otwarty system wiadomości o świecie, ciągle aktualizowany i wzbogacany. Wynika to z aktualnego tempa rozwoju nauki. Nauczyciel powinien być również wyposażony w wiedze i umiejętności psychologiczno-pedagogiczne i metodyczne, które pozwoliłyby celowo i skutecznie organizować proces kształcenia i wychowania. Jak już powiedziano ważnym elementem jest również wiedza społeczno-polityczna, filozoficzna i ekonomiczna, która jest niezbędna dla nauczyciela w zakresie orientacji w całokształcie procesów społecznych politycznych i gospodarczych, dokonujących się w kraju i świecie. Kolejnym składnikiem przygotowania nauczyciela jest uznawany przez niego system wartości, które są właściwe każdemu świadomemu i zaangażowanemu członkowi społeczeństwa socjalistycznego. W systemie wartości nauczyciela występują również wartości profesjonalne, do których K. Kuligowska zalicza refleksyjność, samokontrolę wykonywania zadań oraz aktywny stosunek do celów i zadań szkoły. Wyróżnienie w systemie wartości samokontroli, szukanie związku między celami zadań dydaktycznych wychowawczych, warunkami i metodami ich realizacji a uzyskanymi efektami wynika ze specyfikacji pracy nauczyciela, który zdaje sobie sprawę ze nie zawsze te same cele można osiągnąć tymi samymi metodami, ponieważ rożni są uczniowie w poszczególnych zespołach klasowych. Bardzo często efekty działań nauczyciela trudno jest mierzyć, gdyż zalezą od wielu czynników niezależnych od nauczyciela, a zatem podkreślanie samokontroli i samooceny, refleksyjności i obowiązkowości \v procesie pracy dydaktyczno-wychowawczej jest bardzo ważne. Równie ważne miejsce w systemie wartości nauczyciel, zajmuje jego stosunek do uczniów i postaw wobec nich We współczesnej szkole szczególnie pożądany jest nauczyciel obiektywny, życzliwy, taki który potrafi zrozumieć ucznia, udzielić mu pomocy w trudnej dla niego sytuacji. Utrzymanie wysokiej aktywności zawodowej uwarunkowane jest systematycznym odnawianiem i poszerzaniem wiedzy merytorycznej, pedagogicznej, metodycznej i społeczno-politycznej. Dlatego też mówimy, że kształcenie się ustawiczne jest szczególną właściwością zawodu nauczycielskiego. Powodzenie w pracy szkolnej zależy od zainteresowania, zaufania i szacunku, jaki nauczyciel swym słowem i przykładem będzie umiał wzbudzić w swych uczniach. Najmniejsze bowiem wahanie zostanie natychmiast przez uczniów dostrzeżone pozbawiając go tym samym swobody i pewności, bezwzględnie dla niego ważnej. Dobrym nauczycielem jest zatem ten, któiy przez cały czas swej kariery zawodowej bezustannie się doskonali. Współczesna i przyszła szkoła wymaga efektywnego przygotowania nauczyciela, głównie w "trzech zakresach to jest jego osobowości, wiedzy i umiejętności.

Kolejny etap rozwoju zawodowego nauczyciela, to okres jego zawodowej aktywności. Rozpoczyna się on startem zawodowym oraz związanymi z nim procesami adaptacji i integracji społeczno-zawodowej. Prawidłowy start zawodowy otwiera nauczycielowi drogę