6508

jednak nalepy pamiśtaś, Śe wchodzi w relacjś z osobś, ktśra ma swśj Świat wartości i poszukiwali.

Jako nauczyciele, katecheci i wychowawcy wymagamy od ucznia wlialiciwego zachowania, postawy, szacunku dla siebie i przedmiotu, ktlirego uczymy. Chcemy, aby sili uczyli i byli aktywny. Dla rodzicliw czlisto jest dzieckiem, ktlirym molina kierowali (przynajmniej do pewnego momentu), rzlidzili, od ktlirego molina wymagali i w ktlirym molina lokowali v4iasne ambicje i oczekiwania, rozczarowanie, bo „uczeŚ” i „dziecko” wymyka sili spod kontroli. Postlipuje inaczej, buntuje sili, chodzi Jasnymi drogami, zdobywa doświadczenie Śyciowe nie tak jak my byśmy chcieli.

Dialog to nie tylko rozmowa. To zrozumienie, wysśuchanie, cierpliwe czekanie i towarzyszenie mśodemu czśowiekowi na drodze jego dochodzenia do prawdy. Dialog to nasza obecnoŚŚ i czśsto pośrednie oddziaśywanie na decyzje i wybory mśodego czśowieka.

Czas dorastania stawia przed mśodym czśowiekiem wielkie zadania, o ktśrych my jako dorośli nie zawsze pamiśtamy, a przecieś kaśdy z nas to przeszedś. Uczyliśmy siś psychologii rozwoju, a jednak trudno nam niekiedy wiedzś prześośyś na rzeczywistoŚŚ.

PrŚba caśościowego ujścia roli dialogu w rozwoju uczniśw wymagaśaby uwzglśdnienia wieku i zwiśzanego z nim etapu ksztaścenia. Za zmiennś „wiek” kryjś siś przede wszystkim osiśgniścia rozwojowe ucznia. Diagnoza aktualnych mośliwości – z wyodrśbnieniem funkcji bśdścych w okresie najintensywniejszego rozwoju – stanowi podstawś projektowania i realizacji oddziaśywaś dydaktycznych.

MŚwiŚc o dialogu z perspektywy nauczyciela, doceniajścego sygnaśy podkreślajśce jego znaczenie w dziaśaniach edukacyjnych i biorśc pod uwagś jego otwartoŚŚ na doświadczenia dialogowe w pracy z mśodzieśś, nie bez powodu zwraca siś on ku rodzinie bśdścej przecieś kolebkś szeroko rozumianego rozwoju, w tym rśwnieś ksztaśtowania i doświadczania umiejśtności (kompetencji) dialogowych.

Dialog jest interakcjś wychowawczś, w ktśrej biorś udziaś co najmniej dwie osoby; dzieci wraz z rodzicami majś szansś stworzyś warunki do zaistnienia tej kategorii. Pominiście chociaś jednej z nich daje obraz niepełny, oderwany od realiśw rzeczywistości. Fakt zaistnienia i spełnienia dialogu zaleśy od wszystkich uczestnikśw tej interakcji wychowawczej oraz ich zgody na interakcyjne (dialogowe) pojmowanie stosunkśw wychowawczych.

Dialog czyli ‘proces prze ktśry dwa podmioty uśywajś sśowa w zamiarze osiśgniścia zrozumienia tego, co kaśdy z nich myśli i czym Śyje, oraz dzilfci ktśremu dochodzś w pewnej mierze do zbliśenia wzajemnego swoich punktśw widzenia i wśaściwego sobie sposobu Śycia” , jest szansś na przezwyciśenie kryzysu komunikacji szkolnej. Dialog odrzuca dominacjś ktśrejkolwiek ze stron, stwarza moŚliwoŚŚ twśrczego rozwiśzania konfliktu, a przez to wzmocnienie wiśzi, chści wspśpracy i wspśdziaśania.

SŚowa w prawdziwej rozmowie sś bardzo wartościowe. Nauczyciel mośe ukazywaś dzieciom piśkno literatury, sztuki, przyrody, czśowieka i tym sposobem kierowaś emocjami ucznia. „Uczucia nie sś czymś wyśścznie prywatnym; promieniujś one na zewnśtrz i udzielajś siś otoczeniu” . Dziecko zachwycone cudownościś przedstawianego mu Świata odpowiada na jego wezwanie. Staje siś peśnoprawnym uczestnikiem dialogu. Zadaje pytania, wysśuchuje tego, co mświ ktoś inny, sam odpowiada. W takiej atmosferze dokonuje siś prawdziwe spotkanie czśowieka z czśowiekiem. Akt oddania siś osobie i odpowiedzialnoŚŚ za prawdś, dotkniście intymności wewnśtrznego istnienia i osobiste rozumowanie: „(...) jeśli mnie pytasz, dajesz mi do zrozumienia, Śe jesteś godny odpowiedzi. GodnoŚŚ to owoc wzajemności w prawdzie i prawdy we wzajemnoŚci” .

„SzkoŚa przyszśości – optymalnego rozwoju ma obowiśzek uczyś dziecko efektywnej komunikacji, tolerancji wobec wartości innych osśb, pozwoliś mu na odczuwanie wśasnej autonomii, daś mu prawo osobistego wpśywania na funkcjonowanie rzeczywistości edukacyjnej.

„Dialog wynika z najgŚŚbszego przekonania, iś nie jest rzeczś moŚliv£ zbliśenie siś do prawdy, jeśli siś nie uwzglśdni rśwnieś innego punktu widzenia niś mśj. Prawda (...) jest tak bogata, ze wymaga spojrzenia z wielu stron” . Dlatego wymiana myśli i słrf&w z ludśmi jest tak waśna by poznaś