6526

sprzymierzeńcem jest wyobraźnia ucznia. Pokazuje uczniowi, że wiele o nim wie (choć nie udziela konkretnych informacji). W uczniu zaczyna narastać napięcie, gdy poszukuje on w swojej pamięci jakiś wydarzeń, myśląc sobie „co ten nauczyciel może o mnie wiedzieć”. Wystarczy teraz tylko gdy nauczyciel powie „nie ujawnię żadnych informacji o twoim zachowaniu, tylko zachowuj się tak jak przystało na ucznia a wszystko będzie dobrze.” Ponieważ uczeń boi się represji nauczyciela zgadza się w tym momencie i ulega mu. W taki sposób nauczyciel zachowuje kontrolę nad niesfornym wychowankiem. Uczeń staje się ofiarą bluffu nauczyciela.

Rola wszechwiedzącego odgrywana jest wobec klasy na co dzień, podczas odpytywania uczniów. Stosowane są przy tym przez nauczyciela przeróżne manewry, aby przekonać uczniów o swej mądrości. Wystarczy jedna odpowiedź na dociekania uczniów w przypadku jakiegoś tematu, a odnosząca się do rzeczy z nim nie związanej lub niemożliwej do zrozumienia przez nich. Uczniowie nie chcą pokazać się od słabej strony więc nie przyznają się do niezrozumienia wyjaśnień belfra. Dla niektórych fakt, że wywody nauczyciela są niezrozumiałe jest oznaką jego geniuszu.

Inna sztuczka nauczyciela to omijanie pytań, na które nie umie on odpowiedzieć zaraz po postawieniu ich przez ucznia lub ukazanie go w innym świede tak, aby móc dać na nie odpowiedź, jaką miało się przygotowaną wcześniej. Niekoniecznie jednak odpowiedź ta będzie satysfakcjonowała pytającego.

Inna metoda w zakresie powyższej strategii dotyczy zbywania ciekawskich przez odpowiedź na trudne pytanie unikiem typu: „Sam to sprawdź”. Daje to uczniom do zrozumienia, że wszystkie odpowiedzi na pytania mogą znaleźć sami, jednak rezygnują z tego, gdyż wymaga to od nich dodatkowego wysiłku. Jak widać wysoką trzeba zapłacić cenę za zaspokojenie swojej ciekawości.

Kolejnym przykładem strategii „wszechwiedzący nauczyciel” jest ta, kiedy popełnia on błąd podczas pisania na tablicy. Gdy jakiś uczeń zwróci mu uwagę udaje, że zrobił to umyślnie, np. z ciekawości, by sprawdzić czy ktoś to zauważy lub po to, by przekonać się czy uczniowie uważają w czasie lekcji.

Strategie wszechwładzy i wszechwiedzy są anachroniczne i powinny być zastąpione przez takie, które są charakterystyczne dla nauczyciela jako przewodnika, animatora edukacji uczniów. Nauczyciel animator powinien wiedzieć, że szacunek uczniów można zdobyć bez powyższych oszustw. Nauczyciel musi akceptować swoje ograniczenia. Skromność jest cechą generalnie wyróżniającą dobrego nauczyciela.

Wszyscy uczniowie potrzebują wsparcia w rzeczywistości, jaka ich otacza, jakiejś struktury, kogoś lub czegoś, co pomogłoby im pozbyć się obawy nieznanego. Nauczyciel jako przewodnik czy animator dobrze spełnia tę funkcję.

• Strategia wielkiego kłamstwa.

Strategia „wielkiego kłamstwa” stosowana jest jako środek na wymuszanie posłuszeństwa. Może to być niewielkie przeinaczenie faktów lub zupełna fabrykacja. Celem jest zmniejszenie pewności siebie u ofiary i wymuszenie na niej w zamian zależności od stosującego tę strategię. Przez wzmaganie wątpliwości ucznia odnośnie jego własnych zdolności, postępów i perspektyw na przyszłość, można ograniczyć lub wręcz zupełnie wyeliminować jego opór, jaki normalnie prezentowałby na tle klasy.

Strom uważa, że nauczyciele czasem używają kłamstwa, by zapewnić sobie komfort spokoju uczniów uznawanych za sprawiających im najwięcej trudności.

Poza niebezpieczeństwem, wynikającym ze stawiania ucznia w sytuacji zagrożenia, co obciąża go niepotrzebnym stresem, nauczyciele powinni - zdaniem Stroma - zrozumieć,