6565

dzielonej wprawdzie z rodziną i społeczeństwem, ale nauczycielom szczególnie przypisanej, w odpowiedzialności za jakość kształcenia i efektywność wychowania, w odpowiedzialności za swój etos intelektualny, społeczny i ideowy, w bezpośredniej odpowiedzialności za własną szkołę i pośredniej za politykę oświatową i wychowawczą. Nie można jednak w odpowiedzialny sposób udzielać pomocy wychowawczej komuś, kogo nie rozumiemy czy kogo rozumiemy w sposób błędny. Wychowawca musi zdawać sobie sprawę z wielkości i niezwykłości wychowanka, jak i z jego ograniczeń i słabości. Z kolei całościowe rozumienie wychowanka oznacza, że bierzemy pod uwagę to, rozwija się wielotorowo, więc tak jak w rodzinie - rodzice, opiekunowie, tak i w szkole - nauczyciel jest odpowiedzialny za optymalny rozwój wychowanków w różnych sferach: intelektualnej, sprawnościowej, moralnej i estetycznej; a konkretyzując jeszcze bardziej - za dobór metod i środków służących rozwojowi wyżej wymienionych sfer (odpowiedzialność za ten dobór wynika z przygotowania nauczyciela do pełnionej funkcji; przygotowanie psychologiczne, pedagogiczne i przedmiotowe). Odpowiedzialnym wychowawcą nie jest ani lekarz (jeśli rozumie jedynie ludzkie ciało), ani psycholog (jeśli rozumie jedynie ludzką psychikę), ani ksiądz (jeśli rozumie jedynie wymiar duchowy i religijny). Odpowiedzialny wychowawca to ktoś, komu nie wystarczy nawet znajomość wszystkich wymienionych tutaj sfer, bo nawet ich suma nie wyczerpuje całej rzeczywistości wychowanka.

Trzeba jednak pamiętać, że Wychowawca nie jest bezpośrednio odpowiedzialny za postawę swojego wychowanka. Nawet jeśli jest bardzo dojrzałym wychowawcą, to przecież nie jest kimś jedynym, kto wywiera wpływ na danego ucznia, jest jednak w pełni odpowiedzialny za jakość pomocy wychowawczej, której mu udziela. Korczak podkreśla, że ” Wychowawca nie jest obowiązany brać na siebie odpowiedzialności za odległą przyszłość, ale całkowicie odpowiada za dzień dzisiejszy..." Zadaniem odpowiedzialnego wychowawcy jest zatem mądre, stanowcze i cierpliwe towarzyszenie wychowankowi, ale też uznanie granic własnego oddziaływania.

Odpowiadać za kogoś - powierzonego mej opiece - to znaczy doradzać mu, pomagać, wspierać, ostrzegać, napominać.

Omawiany stosunek do rzeczywistości, zwany odpowiedzialnością, powinna charakteryzować szczególnego rodzaju dbałość o siebie, uczniów i szkołę, innymi słowy - dbałość o urzeczywistnianie wartości w sobie, uczniu i środowisku szkolnym.

"Miłość jest odpowiedzialnością Ja za Ty, na tej bazie można dopiero działać, uzdrawiać, wychowywać, wspierać, pomagać".

Martin Buber