6623

ale zarazem zarówno siebie, jak i 2 człowieka spostrzega jako partnera w realizacji wspólnego dobra jako wartości najistotniejszej, oznacza to, że realizacja interesu wspólnego może dokonywać się nawet kosztem interesu własnego i kosztem indywidualnego interesu partnera; jest to relacja dwukierunkowa symetryczna. W przeciwnym razie układ kooperacyjny łatwo przekształca się w jednokierunkową relację altruistyczną, która odwzajemniana jest relacją instrumentalną. Wydaje się ona najbardziej pożądana, ponieważ sprzyja podmiotowemu traktowaniu człowieka.

Bardzo rzadko mamy do czynienia z typami czystymi. Kształtowanie się relacji uzależnione jest od pewnych ogólniejszych prawidłowości w życiu społecznym. Prawdopodobieństwo relacji altruistycznej wzrasta w warunkach równości społecznej, zaś prawdopodobieństwo relacji instrumentalnych jest wyższe w warunkach braku społecznej równości. Częstość z jaką występują relacje zależy od propagowanych, a przede wszystkim realizowanych ideologii w życiu społecznym. Ideologia społeczna czyni mniej lub bardziej prawdopodobnymi określone typy relacji interpersonalnych. Funkcjonowanie w życiu społecznym rozróżnień między ludźmi „lepszymi" i „gorszymi", między „wyższymi" i „niższymi", między ważniejszymi" i „mniej ważnymi" sprzyja tendencjom do instrumentalizacji stosunków między ludźmi. Żyjąc w społeczności „nasyconej" relacjami instrumentalnymi człowiek uczy się być instrumentem jednych ludzi i czynić instrumenty z innych. Uczy się spostrzegać ludzi przede wszystkim w kategoriach użyteczności. Ideałem człowieka staje się w tych warunkach makiawelista.

3 modele relacji podmiotowości W wychowaniu (S. Korzonek):emocjonalny, racjonalny, twórczy; każdy z nich charakteryzuje się innym poziomem napięcia emocjonalnego towarzyszącego dążeniom podmiotowym wychowawcy i wychowanków, mniejszą lub większa wzajemną otwartością na swoją podmiotowość, a przede wszystkim różnice dotyczą stopnia konsekwencji w stwarzaniu przez wychowawców warunków sprzyjających podmiotowości młodzieży.

Podmioty wychowania.

Nauczyciel-wychowawca

Wyróżnia się 2 obrazy nauczyciela:

& Normatywny - koncentruje się wokół poszukiwania takich cech osobowości

nauczyciela-wychowawcy, które warunkowałyby skuteczność wpływów wychowawczych oraz prowadziłyby do mistrzostwa pedagogicznego, do doskonałości w wykonywaniu zawodu.

® Empiryczny - nawiązuje do praktyki pedagogicznej i badań empirycznych mających na celu wyszukiwanie osobowych właściwości nauczycieli w toku ich pracy dydaktyczno-wychowawczej.

O podmiotowości nauczyciela możemy mówić, gdy:

-    Czuje się on sprawcą warunków aktywności podejmowanej przez dziecko

-    Czuje się odpowiedzialny za doświadczenia wyniesione przez ucznia z określonych sytuacji wychowawczych

-    Dostrzega swój wpływ na samopoczucie swoich wychowanków i klimat panujący w ich zespole

-    Jest w stanie przypisać sobie współudział w kształtowaniu postaw i aspiracji życiowych młodzieży

-    Udaje mu się wywołać określone zmiany w aktywności dziecka na podłożu pozytywnej motywacji.(K. Stech)

Podmiotowość wychowawcy w kontakcie z jego wychowankami oparta jest na podejmowanych przez niego czynnościach: wydawanie poleceń, ocenianie, kierowanie, wyjaśnianie, proponowanie, inicjowanie, sugerowanie, zachęcanie, doradzanie, słuchanie.

Reforma systemu edukacyjnego w 1999 przyczyniła się do nowego określenia statusu nauczyciela oraz jego zawodowego awansu:

1. nauczyciele w szkole podstawowej

o    dostosowują sposób przekazywania odpowiedniej wiedzy,    kształtowania

umiejętności i postaw uczniów do aktywności dzieci 0    umożliwiają poznanie świata

o    wspomagają samodzielność uczenia się

o    inspirują do wyrażania własnych myśli i przeżyć

2