6725

odpowiedzialności. Tak wiśc praca zawodowa i jej kariera jest dla czśowieka drogś realizacji Śyciowych pragnieś i zarazem Środkiem do zdobycia i utrzymania pewnych wartości. Do wartości tych, odmiennych dla kaśdego czśowieka, zaliczyś mośna miśdzy innymi: bezpiecześstwo, prestiś, wiarś, wśadzś, niesienie pomocy innym, Śycie rodzinne, zdrowie, dobrobyt, szczście, miŚoŚŚ, przyjaŚŚ, rozv4<j, spokśj, czas wolny, wolnoŚŚ i tv£rczoŚ£. Hierarchia tych wartości jest wyraśana w przyjmowaniu przez czśowieka tzw. dewiz Śyciowych dotyczścych stosunku danego czśowieka do swojej pracy.

Bardzo waśnś rolś w procesie rozwoju zawodowego czśowieka speśnia rodzina. To wśaśnie w rodzinie ksztaśtujś siś pierwsze wiadomości czśowieka o pracy, pierwsze umiejśtności wykonywania prac prostych, pierwsze przyzwyczajenia do porzśdku i pomagania innym oraz zainteresowania pracś zawodowś najbliśszego otoczenia. Oczekiwania spośeczne, dotyczśce wychowania przez pracś w rodzinie zmierzajś    w kierunku takim, aby dzieci wzrastaśy w atmosferze

rodzinnej, ktśra sprzyjaś bśdzie wychowaniu przez pracś i przyczyni siś do uksztaśtowania czśowieka, ktśry lubi pracowaŚ, ceni kaśdś pracś, rozumie jej sens i znaczenie.

WspŚczesne rozwiniśte spośecześstwa oferujś czśowiekowi i jego rodzinom zwiśkszony zestaw dśbr zwiśzanych z Śyciem rodzinnym. CzŚowiek ma mośliwości realizowania swoich indywidualnych celśw    i Śyciowych programśw,

niezaleśnie od interesśw rodziny. Rodzina sama niejednokrotnie aprobuje pozarodzinne, indywidualne cele. Coraz bardziej uwidacznia siś uniezaleśnienie dochodśw czśonkśw rodziny. Jest powszechnym wspścześnie, iś zarobkujś oboje maŚŚonkowie, nierzadko teś zwiśkszajś dochody rodzinne dorastajśce dzieci. Zatem do wspślnego &#8222;portfela&#8221; rodziny trafia tylko cz^» uzyskiwanych dochodśw, reszta pozostaje w gestii poszczegślnych czśonkśw rodziny i mośe byś przeznaczana na indywidualne cele.

Z drugiej jednak strony obecnie uwaśa siś, iś Śycie rodzinne utrudnia planowanie i osiśganie celśw zawodowych. Niektśre przejawy Śycia &#8211; jak chośby opieka i wychowanie dzieci, Śycie towarzyskie, czy zainteresowania czśowieka niekiedy po prostu poświśca siś dla kariery zawodowej.

OmawiajŚc zagadnienia zwiśzane z rolś pracy w Śyciu czśowieka    i

spośecześstwa naleśy wziŚŚ pod uwagś fakt silnego wpśywu Środowiska zewnśtrznego na organizm czśowieka, na jego funkcje fizjologiczne    i

psychiczne, a w konsekwencji rśwnieś na zdolnoŚŚ czśowieka do pracy    i

poziom jej wydajności. CzŚowiek w pracy prześywa rśne napiścia emocjonalne, ktśre wywośujś zarśwno zwiśkszonś chŚŚ do jej wykonywania, jak i spadek zainteresowania. Te rśne napiścia zarśwno pozytywne, jak i negatywne, wywośujś u czśowieka stres rozumiany jako brak rśwnowagi miśdzy tym, czego siś od niego wymaga, a tym co ma on do swojej dyspozycji. Stres zwiśzany z pracś mośe byś bardzo grośnym zjawiskiem, niszczścym nie tylko pozytywne stosunki interpersonalne istniejśce miśdzy ludśmi, ale i ich zaangaśowanie, sprawne dziaśanie    w zakśadzie pracy, a wiśc takśe ograniczajŚcym sprawnoŚŚ i

efektywnoŚŚ jego funkcjonowania. Naleśy przy tym pamiśtaś, Śe w kaśdym przecieś zakśadzie pracy majś miejsce nie tylko procesy produkcyjne, czy usśugowe, ale rśwnieś odbywa siś tam wychowanie i samowychowanie korygujśce postawy, zachowania i systemy wartości osśb tam zatrudnionych. Mamy wiśc tu do czynienia z istotnym wpśywem zakśadu pracy na osobowoŚŚ czśowieka wykonujŚcego w tym zakśadzie pracy pracś zawodowś.

Aby uświadomiś sobie waśne znaczenie pracy w Śyciu czśowieka naleśy zwrściś uwagś na stale narastajśce zjawisko bezrobocia, godzścego w istotś czśowieka zdolnego i pragnścego realizowaś swoje naturalne prawo do pracy oraz zwiśzane z nim powinności zawodowe. Potrzeba uznania, samorealizacji, kompetencje oraz aktywnoŚŚ zawodowa dobrze oceniana przez kolegśw i prześośonych sś bardzo istotnś dla zaspokojenia potrzeb czśowieka &#8211; sferś Śycia. CzŚowiek bezrobotny pozbawiony jest nie tylko dochodśw z pracy ale i tych wszystkich pozostaśych gratyfikacji. W naszej cywilizacji zawśd i miejsce