6765

23

Wszystkie dzieci w Polsce, podobnie jak w krajacli skandynawskich, z chwilą ukończenia siódmego roku życia podlegają obowiązkowi szkolnemu. Nauka w szkole podstawowej jest obowiązkowa dla wszystkich.

Wraz z wstąpieniem do szkoły w życiu dziecka dokonuje się wiele zmian. Przede wszystkim już nie zabawa, a nauka staje się dominującą formą aktywności. Dotychczasowe uczenie się występowało głównie w postaci okolicznościowego, niezamierzonego zdobywania wiedzy przy okazji realizowania innych celów. Ten rodzaj uczenia będzie stopniowo zastępowany przez uczenie się typowe dla szkoły -dowolne, zamierzone czyli celowe opanowanie wiedzy i umiejętności.

Rozpoczęcie nauki w szkole to także wejście w nowe środowisko, różniące się programem działania, strukturą, wielkością od przedszkolnego. Przed dzieckiem staje konieczność nawiązania nowych kontaktów społecznych. Wchodząc w nową społeczność dziecko musi się jej podporządkować, mieć określone właściwości, przyzwyczajenia i nawyki konieczne do rozpoczęcia nauki szkolnej.' Również rozkład dnia ucznia różni się od rozkładu dnia przedszkolaka. Organizacja procesu nauczania w szkole wymaga w dużej mierze siedzącego trybu pracy, a przygotowanie się do zajęć w domu zmniejsza aktywność ruchową. Przekroczenie progu szkoły zmniejsza więc tryb pracy dziecka. W okresie tym istotnym problemem dla rodziców i nauczycieli jest w miarę łagodne przeprowadzenie dziecka przez okres adaptacji do nowych warunków, do szkoły.

Ustalenie momentu równowagi między możliwościami rozwojowymi dziecka wstępującego do szkoły a wymaganiami szkoły zaprzątało od kilkudziesięciu lat uwagę, zarówno psychologów, jak i pedagogów. Przy próbie uchwycenia tego momentu pojawia się pytanie : czym powinno się wykazywać dziecko, aby je uważać za dojrzałe do nauki szkolnej ?

Stefan Szuman uważa za dojrzałe do podjęcia nauki szkolnej dziecko, które osiągnęło taki stopień rozwoju umysłowego, społeczno - moralnego oraz fizycznego, jaki umożliwi mu przystosowanie się do wymagań szkoły i kontynuowanie z powodzeniem nauki w klasie pierwszej.^{1 2}

Dojrzałość szkolna³ jest poziomem rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego

dziecka, który umożliwia mu udział w życiu szkolnym oraz opanowanie wiadomości,

1

Por. M. Przełącznik - Gierowska, G. Makkiełło - Jarża : Psychologia rozwojowo i wychowawcza wieku dziecięcego. Warszawa. W S i P. 1992

2

“ Por. S. Szuman : Psychologia wychowawcza wieku szkolnego. Kraków. Wiedza - Zawód - Kultura. 1947

3

^JW. Szewczuk : Słownik psychologiczny. Warszawa. Wyd. „Wiedza Powszednia”. 1985. s. 59