6911

Wykład I^{1 2} 6 X 2009

1) Historia prawa o notariacie:

a)    XVI w. - obowiązek zgłaszania czynności z zakresu obrotu nieruchomościami do sądów (jakichkolwiek), potem do sądu właściwego ze względu na położenia nieruchomości. Początkowo funkcje notariuszy pełnili sędziowie. Potem wykształcił się zawód pisarza sądowego. Funkcje te pełnili duchowni, z czasem (od XVI w.) pojawili się notariusze świeccy. Sporządzali oni dokumenty wiary publicznej.

b) W systemach państw zaborczych nie było znacznych różnic - osoby odpowiedzialne za czynności notarialne:

□    były mianowane przez ministra sprawiedliwości lub prezesa sądu

□    musiały należeć do korporacji

□    musiały złożyć kaucję na zabezpieczenie ew. roszczeń

W żadnym zaborze nie było dowolności w doborze notariuszy. W tym okresie zawód notariusza oddzielił się od pisarza hipotecznego.

c) Prawo o notariacie (1933) - w randze rozporządzenie prezydenta. Obowiązywało do 1952 roku. Miało ogromne znaczenie dla obrotu prawnego, zawierało ważne regulacje cywilnoprawne - w tym rozporządzeniu znalazł się po raz pierwszy powszechny przymus notarialny w odniesieniu do obrotu nieruchomościami. Przy braku części ogólnej prawa cywilnego miało to duże znaczenie i zastosowanie. Przymus ten wywołał niesłychany opór, zw. w byłej dzielnicy pruskiej (tam nie było wcześniej przymusu, a w Niemczech nie było ścisłego rozdziału pomiędzy adwokatem i notariuszem, więc często zdarzało się, że ludzie sporządzali umowy przy adwokacie i uważali, że forma została zachowana). Ustawodawca uznał, że jest to dobre rozwiązanie i przejął ją po wojnie.

d)    Prawo o notariacie (1951) - notariat upaństwowiono, wprowadzono państwowe biura notarialne, stan ten trwał do końca PRL.

e)    1989 r. - incydentalna ustawa pozwalająca na tworzenie indywidualnych kancelarii notarialnych, które funkcjonowały równolegle do państwowych biur notarialnych.

f)    Prawo o notariacie (1991) - proces prywatyzacji notariatu zakończył się wiosną 1992 - od tej pory zaczęły funkcjonować prywatne kancelarie. Nawiązano do tradycji przedwojennych.

2) Charakter prawny:

a)    Funkcji notariusza - czy notariusz jest funkcjonariuszem publicznym? W

rozumieniu PrNot przysługuje mu ochrona prawna jak funkcjonariuszowi publicznemu (art. 2 §    1), w rozumieniu prawa karnego - podlega

odpowiedzialności jak funkcjonariusz publiczny. Jednak kolejne reformy i orzecznictwo podatkowe doprowadziły do tego, że notariusz jest traktowany jako przedsiębiorca (od strony podatkowej).

b)    Czynności notarialnych - Zgodnie z art. 2 § 2 PrNot czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego - nie wiadomo ostatecznie czy akt notarialny jest dokumentem urzędowym w rozumieniu KPA i KPC.

1

Przedtermin na ostatnim wykładzie przed sesją. Egzamin - trzydzieści pytań - 20 testowych i 10 otwartych (poprawianie błędów w przykładowych aktach notarialnych).

2