7526

towarzystwo, złożone ze znanych dwoizan polskich okresu zygmuntowskiego (niektórzy po studiach we Włoszech). Rozprawiają oni między sobą zasadniczo zgodnie z tekstem Castiglione. chociaż Górnicki dużo pominął (np. cześć rozważali o miłości, o muzyce i o literaturze, facecje o duchownych) i niejedno dorzucił.

II - „Od Renesansu do Baroku” R. Pollak : Elementy platońskie w „Dworzaninie ” Górnickiego.

Oparcie kultury na filozofii platońskiej wprowadziło- według Burckhardta - humanizm włoski na drugi, wyższy stopień odrodzenia starożytności. W filozofii nowoplatońskiej widzi on najwspanialszy owoc Renesansu.

Echa platonizniu w Polsce

Sporadycznie tylko słyszymy o jego nazwisku i utworach. I tak jednym z najstarszych rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej jest komentarz Chalcidiusza do Timaiosa. ongi własność mistrza Andrzeja Grzymały z Poznania z pierwszej połowy XV w. Bibliografia Estreichera notuje publikacje związane z Platonem dopiero z początków XVII w.

Na dialogu Adama z Łowicza z r. 1507 De ąnattnor statuum ob Asseąuendam inunortalitatem conientione znać wyraźny wpływ platońskiej filozofii.

Rola pośredmka w recepcji elementów platońskich i nowoplatońskich pizez naszych humanistów przypadła przede wszystkim Kallimachow i Utrzymywał on bliższe stosunki z Akademią florencką, korespondował z jej mistrzem. Marsilieni Ficino. który go bratem w Platonie nazywał i przesyłał mu swojego pisma aby runu pizyjaciół obdarzył. W ten sposób dotarł do Polski traktar na wskroś platoński -> „ De laminę'.

Kopernik określa planety według Timaiosa we wstępie do piątej księgi swego głównego dzieła i źródło to w tekście wyraźnie cytuje.

O snach Platonowych wspomina w „Brodzie" Jan Kochanowski Plutonowe Prawa i Rzeczpospolitą przytacza nieraz Frycz

-    Orzechowski

-    SęP

Górnicki jest jednym z niewielu naszych humanistów platonizujących Jego praca nad „Dworzaninem polskich" opierała się na studium autorów' silnie związanych z Platonem, a więc przede wszystkim samego Castiglione'a . następnie Cycerona, Plutarcha i Ficina. oraz na studium samegoż Platona w Ftcinowych przekładach.

Najcenniejsze dla nas jest stwierdzenie w „Dworzanie polskim'' takich wątków platońskich, które Górnicki skądinąd, a me z Castiglione'a, do swej parafrazy zaczerpnął. Należy rozpatrzyć szczegółowa elementy platońskiej i nowoplatońskiej myśli, wyłączając to. co w^reń w^reszło z włoskiego pierwowzoru.

1) wzmianki o Platonie i Jego dziełach pochodzące od samego Górnickiego. Pod tym względem szczególnie ważny jest wstęp do księgi pierwszej.

Górnicki wpierw' zaznacza, że pominął ustęp Castiglione’a „o tym, jako się Sokrates przeciko Alcibiadowi zachował, o czym Plato in Convivio deamore pisze’’.

Prócz platońskich pism, znanych sobie wymienia Górnicki następnie inne jeszcze, kiedy powiada we wstępie: «... gdzie mówi pan Derśniak. że virtus doceń non potest, co wziął Kastiglio ex P lat oni s Protagora. powiedziało się troszkę inaczej". a wreszcie stwierdza, że opuścił szereg wyrażeń, „co wszystko wziął ex Phaedro Platonis, gdzie Plato mówi de pennis i przywodzi to sini ile o dziecięcych zębach, jako się z boleścią wydzierają z dziąsł".

Jak więc z jego własnych słów wynika, znał on Ucztę, Protagomsa, Fąjdrosa, pseudoplatoński dialog Alcibiades prior oraz komentarz Ficina do Uczty.