7871

tłuszczów roślinnych (margaryna), artykułów cukierniczych, piekarniczych oraz konserw. Tłuszcze techniczne natomiast stosuje się głównie do wyrobu farb, lakierów, pokostów, środków powierzchniowoczynnych, tworzyw sztucznych, klejów i kitów. W bardzo ograniczonym zakresie używane są także w przemyśle hutniczym i lotniczym. Tłuszcze pochodzenia roślinnego stosuje się również w farmacji oraz przemysłach kosmetycznych. Produkty odpadkowe przy wydzielaniu oleju tzw. makuchy lub śruta stanowią bardzo cenną paszę treściwą dla zwierząt, zawierają bowiem duże ilości białka. Ponadto nasiona lub makuchy niektórych roślin oleistych, np. rzepaku, rzepiku, gorczyc, dzięki zawartości olejków gorczycznych używane są do wyrobu musztardy, wina, piwa, lub służą jako przyprawy do konserw. Niektóre rośliny oleiste mają też inne wartości, np. płatki korony krokosza, dzięki zawartości barwników, mogą być wykorzystane w przemyśle farbiarskim. Nasiona maku mają szerokie zastosowanie przy wyrobach cukierniczych piekarskich, ponadto dostarczają wielu alkaloidów. Ziele drapacza i nasiona rącznika są wykorzystywane w lecznictwie. Podobnie jak makuchy także słoma niektórych roślin oleistych może być używana na paszę, do okrywania kopców, produkcji kompostów, wyrobu papieru, płyt izolacyjnych itp. Niektóre rośliny oleiste takie jak len lub konopie są cennymi roślinami włóknistymi i wykorzystywane są przede wszystkim do produkcji włókien naturalnych, a uzyskiwanie z nich tłuszczów jest tylko dodatkowym zabiegiem umożliwiającym pełniejszą utylizację tych roślin.

Lipidy wraz z białkami i sacharydami są podstawowymi składnikami wszystkich Żywych komórek. Jest to grupa naturalnych związków chemicznych nierozpuszczalnych w wodzie, ale rozpuszczalnych w tzw. rozpuszczalnikach tłuszczowych (etety, węglowodory, zw. Chloro organiczne). Lipidy dzielą się na trzy grupy: proste, złożone i wtórne.

Lipidy proste: estry kwasów tłuszczowych i gliceryny (bądź innych alkoholi). W skład lipidów prostych wchodzą lipidy właściwe (estry kwasów i gliceryny), woski (estry innych alkoholi).

Lipidy złożone: związki zawierające oprócz estrów kwasów tłuszczowych także inne składniki. Na przykład fosfolipidy(zawierające kwas fosforowy) a wśród nich glicerofosfolipidy(pochodne kwasu glicerofosforowego) oraz sfingofosfolipidy (pochodne fosfoceramidu). Wyróżnia się także glikolipidy(tłuszcze zawierające, co najmniej jedna cząsteczkę cukru) a wśród nich: glikoglicerolipidy i glikosfingolipidy. Do grupy lipidów złożonych należą natomiast, np. sulfolipidy.

2