8278

nazv4i ogólnó, .obejmujócć przypominanie, rozpoznawanie i ponowne uczenie sió; nió przypominanie jako nadrzędny, jakkolwiek niektórzy polscy autorzy (W&odarski, 1967, Budohoska i W&odarski, 1970) uóywajó tych terminów w znaczeniu odwrotnym.

lnie (FlorÓs, 1964;-Hunter 1963; Budohoska i Włodarski, 1970) trzytakie miary: aóej p-in~ ni rozpoznawanie i _uczeni- sig_n_,-,nowo. iaó Przypominanie moóe-przyjóó formó: 1 ) reprodukcji tego, czego uczylió

fca my sió uprzednio (np. recytacja wiersza, serii sóów, sylab czy cyfr, sóówek cz- jóryka obcego, twierdzeń itp.) lub wykonania jednej czy całego ukóadu na reakcji motorycznych (np. w labiryncie czy w taćcu); 2) przypomnienia sobie oku tego, co byóo treóció naszego przebycia, np. sceny czy zdarzenia, w którym só udziaó nasz mógó byó zarówno czynny, jak i bierny. TÓ formó przypomnieć iad Hilgard (1967) wyodrębnia jako oddzielnó, czwartó miarć pamióci, nazywajóc jó pamióció wspomnieniowi.

ieó Rozpoznawanie polega na identyfikacji bodóca czy sytuacji wystópujóod cej uprzednio. W przeciwieństwie do przypominania, przedmiot zapamiętywania pojawia sió tu ponownie w polu spostrzeóeniowym czćowieka.

~ch Trzecia miara jest miarć poórednió poprzez ponowne uczenie sió. ' m- Pozwala ona v*iioskowaÓ o procesie przechowania na podstawie zaoszczędzania czasu, liczby prób itp. w drugim uczeniu sió w porównaniu z pierwszym uczeniem sió zachodzócym w fazie zapamiętywania.

i(ki Te trzy miary wyróniane só teó czósto ze wzglódu na specyficzne metody badania kaódej z nich (patrz nióej).

Niezaleónie od faz, w tradycyjnych badaniach psychologicznych wyodrębniano teó rćne rodzaje pamióci. Jeszcze w XIX wieku psychologowie badali zakres pamięci bezpoóredniej (Jacobs, 1887). Osobie badanej eksponowano szeregi cyfr, liter, zgóosek itp., które ona natychmiast powtarzaóa

.ci z pamióci. Zakres pamióci okreólany byó liczbó cyfr, liter itp., które osoba -b badana potrafióa poprawnie powtórzyć. W badaniach tych wystópió ciekawy to problem jednostki pamióci. Okazaóo sió, Óe badani zapamiótujó mniej wiócej -z jednakov^ liczbó elementów, niezaleónie od ich rodzaju, a wióc niezaleónie I od tego, czy só to np. sóowa czy litery (5 liter i 5 sóów 5-literowych). George Miller (1956) obliczyć, Óe ta jednostka pamióci wynosi 7Ó2. Jest ona -z wyraónie jednostkó znaczeniowi, a nie formalnó. To, co jest percypowane 'Ó jako caóoóó majóca okreólone znaczenie, moóe stanowić takó jednostkó. u Ó Jednostka pamióci pojawia sió teó w badaniach pamióci krótkotrwaóej,

gdyó jej ujmowanie bywa zblióone do ujmowania pamióci bezpoóredniej (por. s.

39).

Inne rozrónienie polega na powiózaniu pamióci jako wóaóciwoóci a ukóadu nerwowego z poszczególnymi analizatorami (WÓodarski, 1964). PamiÓÓ zaleÓnÓ od rodzaju analizatora - a wióc wzrokov$, sćuchowó, dotykowó itp., moóna okreólió jako zdolnofó peryferycznó. W eksperymentach WÓodarskiego, dotyczócych zapamiętywania prostych bodóców na

'I granicy progu czuóoóci, okazaóo sió, Óe osoby badane rónióy sió nie tytko interindywiduaónie, lecz i intraindywidualnie pod wzglódem trwaóoóci parnióci, zaleónie od zaangaóowanego w procesie odbiorczym analizatora, jeóli moóliwoóó werbalizacji zostaóa wyeliminowana. Tak wióc moóna mówić o istnieniu pamióci jako zdolnoóci ogólnej, funkcjonujócej przy dziaóaniu

bodóców zóoóonych dzióki wynikom pracy wielu analizatorów, I skóadnik stanowi pamiÓÓ werbalna. Moóna jednak badać odróbr ry, których zdolnoóci przechowywania ÓladÓw uprzednich pob byó róne u tej samej osoby badanej (por. uwagi o pamióc s. 36 i o moduóowoóci, s. 54).

W wielu podrócznikach psychologii (por. Witwicki, 1962, v odrónia sió pamiÓÓ mechanicznó i logicznó- pierwsza dotyczy c zapamiótywania materiaóu; druga -wióóe sió ze zrozumie i zdolnoóció wyóuskania istoty rzeczy. To rozrónienie odnosi ; innych procesów psychicznych (jak np. odtv4>rcze i twórcze n uczenie sió przez próby i bóódy przeciwstawiane uczeniu sil wiózywanie problemów).

W badaniach pamióci waóne jest wyodróbnienie fcryterii których jest ona oceniana. Kryteria takie w dawiych podrócznik logii (Witwicki, 1962) okreólane só jako cechy pamióci. SÓ to:

1 ) trwaóoóó pamióci - kryterium odnoszóce sió do fazy prz 2) szybkoÓÓ-kryterium