2. Pojęcie rozumienia jest kategorią bardzo szeroką, niosącą ze sobą bardzo wiele znaczeń. Rozumienie - zastosowanie \Masnego doświadczenia do obserwowanego stanu rzeczy czy zachowania. Wg filozofów inaczej rozumiemy świat przygody i humanistyki.
W świecie humanistyki uczestniczymy w sposób świadomy, ale też uczestniczymy jako elementy tworzące świat społeczny. Mamy wgląd od środka. W świecie przyrody nie jesteśmy tworzywem, możemy go poznać ale nie możemy go zrozumieć jak w świecie społecznym, historycznym.
3. Nauki przyrodnicze są abstrakcyjne - nomotetyczne tzn. nie są konkretne, nie są indywidualne. Nauki przyrodnicze budują teorię oparte na twierdzeniach. Twierdzenia są uogólnieniami. Nauki przyrodnicze budują uogólnienia, są abstrakcyjne.
W naukach humanistycznych przedmiot ma charakter jednostkowy, indywidualny. W pedagogice nie funkcjonują twierdzenia tj. w naukach ścisłych. Humanistyka nie buduje uogólnień, ma charakter indywidualny i idiograficzny.
Idiografizm - polega na opisie i wyjaśnieniu konkretnych zdarzeń. Jest opisem osobowości, cech charakterystycznych. Nie pozwala na formułowaniu praw naukowych, co najwyżej na ograniczone co do zakresu empirycznego uogólnienia. Idiomatom- specyficzna, jednostkowa, niepowtarzalna cecha, właściwość. Nomotetyczne podejście - to takie, które stawia sobie za cel ustawienie i formułowanie praw naukowych.
Nomotetikos - prawodawcze.
Podejście nomotetyczne - intencja ogólna, próba ustalenia ogólnych prawidłowości dotyczących zjawisk, stanu rzeczy. Badanie generalizujące, uogólniające.
Podejście idiograficzne - skutkuje badaniami, których celem jest identyfikacja jednostkowych przedmiotów, przebiegów zdarzeń. Badania diagnostyczne ich celem jest przeprowadzenie diagnozy.
Nomotetyczno-idiograficzny wymiar diagnozy pedagogicznej - odnosi się do indywidualnych, jednostkowych cech w wymiarze ogólnym norm.
Epistemologia - teoria poznania.
Diagnoza jako:
1. rozpoznawania: chodzi tu o rozpoznawanie tego co jest już teoretycznie znane i mamy do czynienia z jakimś zasobem wiedzy odnoszącym się do przedmiotu. Rozpoznajemy to co już wiemy, wiedzę ogólną odnosimy do konkretnego przypadku.
2. poznawanie ukierunkowanie na zdobywanie nowych informacji wybiegających poza wiedzę diagnostyczną: chodzi o zredukowanie poczucia niepewności, ma zwiększyć szansę na prawidłową diagnozę, ma zniwelować poczucie zaskoczenia.
3. tworzenie: tworzenie nowego rodzaju wiedzy poprzez odkrywanie, uwypuklanie niedostrzeganych kontekstów, cech i wymiaru. Uwidocznianie znanych ale pomijanych wątków. Podkreśla się nowe znaczenie cech, struktur. Traktowana jest jako proces badawczy. Taki rodzaj diagnozy może prowadzić do zmiany paradygmatu.
Paradygmat - wstępny punkt widzenia.
Profilaktykę traktujemy jako działanie uprzedzające sytuacji niepożądanej, aby przeciwdziałać patologii należy analizować zjawiska niepatologiczne, w takim ujęciu pojęcie profilaktyki zmienia niejako znaczenie.
Istotę diagnozy można opisać wyróżniając jej funkcje:
- eksplanacyjna: jest punktem wyjścia dla formułowania różnych typów usprawiedliwień, wyjaśniania stanów rzeczy diagnozowanych.
- prognostyczna: przewidywanie stanów rzeczy, formułowanie oceny diagnostycznej:
2