8942

Uroda i wartości życia są immanentna cechą jego ziemskości, jak to wyraża oparta na tym samym rdzeniu barokowe zestawienie dwu słów rozpoczynających poemat „Pan Bóg ubudował”. Wyrazie rozkosze świata i przekonanie, że rozkosz jest przeznaczona właśnie dla człowieka, że w powszeclinym przemijaniu rzeczy nie uniknie się przeznaczenia, celowości, sensowości i Boskich zamierzeń. Świat to repertuar rozkoszy opatrzonych najwyższą aprobatą.

Nowy kierunek koncepcji barokowej -> Koncepcja życia jako repertuaru rozkoszy świata przybiera kształty materialnego nasycenia, niewypowiedzianego bogactwa możliwości, jest sensualny, chłonięty przez zmysły człowieka, dostosowany do różnych zakazów ludzkiego odczuwania i przeżywania wartości. Powołując się na zgodność staje się piewcą „ Rozkoszy wesołej pani w złotolitej szacie”, odwołanie się do natury ma cliarakter ogólnego uzasadnienia przyjętej postawy wobec życia.

• „Sumariusz wierszów”

Teksty pisane jako dobre rady, przestrogi, dla zabawy. Wartości życia przemawiają tutaj mocniej niż w „Światoej rozkoszy”. Poeta nie czuje krępującej szaty moralisty. Poza wierszami „ziemiańskimi” są poetyckie eksperymenty w duchu nowej mody. W wierszu w „Do Zosie” poeta rozbudowywuje porównanie losów żeglarza i kochanka, w „Lamencie niewolnika”: niewolnika i kochanka. Znamienny dla baroku łańcuch antytez. Gra językowa, nie myśli, poezja jest zabawą, rozkoszą świata.

OLBRYCH KARMANOWSKI (koniec XVI - pierwsza połowa XVII)

Poeta i tłumacz, pochodził z rodziny szlacheckiej, zapewne z Karmoanic w Lubelskiem. W 1617r. Wpisał się do albumu St. Lubienickiego, więc prawdopodobnie był arianem. Ukończył szkołę desydencką w Rakowie. Dalsze studia odbył być może za granicą.

W „Pieśniach pokutnych" zwraca uwagę pojmowane z umiarem i zracjonalizowaniem Ujęcie pokuty.

STANISŁAW GROCHOWSKI

Wywodzi się z mazowieckiej szlachty (ok. 1542-1612). Młodość jego przypadła na lata rozkwitu polskiego renesansu, przywiązany do klimatu czasów Zygmunta Augusta.

Podjął spór o czasy renesansu, szuka stanowiska umiarkowanego, nie poddaje się kontrreformacyjnym zaciekł ościom. Dla Grochowskiego system wartościowania jest taki: na granicy kultu dla surowości średniowiecza i kultu dla swobód twórczych renesansu. Starał się przedstawić te wartości jako niesprzeczne.

Twórczość Grochowskiego w okresie nowych poszukiwań literackich jest cliarakterystycznym obrazem przemiany niektórych tradycji literatury renesansowej, przed wszystkim ilościowego rozwoju i spłycenia okolicznościowych form wypowiedzi. Jego twórczość ma charakter synkretyczny, odbija różne kierunki poszukiwań literackich w jego czasach. Podobnie i myśli społecznej Grochowskiego pojawiają się na zasadzie sądów zasłyszanych aktualne idee: krytykuje szlachtę, za wzór stawia rycerza Hołubka żołnierzom, ale nie przekonuje czytelnika stereotypowymi zdaniami swojej publicystyki. Jest raczej lojalny wobec środowisk, których sądy reprezentuje niż osobiście