8949

układzie rynkowym (Pyrzyce. Trzebiatów i in ).

10.    Lokacje na ziemiach polskich:

-pierwsze w latach 20. XIII w. - na Dolnym Śląsku. Wielkopolsce i Pomorzu Zachodnim -na Śląsku do końca tego wieku lokowano około 30 miast (m in Wrocław. Legnica. Brzeg,

Strzegom Chojnów. Bolesławiec, Kąty Wrocławskie, Ząbkowice Śląskie, Oława); w XIV i XV w. liczba lokacji miejskich na tym obszarze w dalszym ciągu wzrastała, najsilniej zurbanizowany region ziem polskich.

-w Wielkopolsce, fala lokacji miejskich objęła w XIII w 38 miejscowości (min. Kostrzyn. Poznali Śrem. Kalisz): w XIV w. liczba miast lokacyjnych wzrosła do 93. a w XV w do 153. Do końca XV w. powstała w Wielkopolsce gęsta sieć miejska (1 miasto przypadało wówczas na 213 km ).

11.    Głównym elementem układu miejskiego był rynek, który stanowił miejsce dokonywania transakcji handlowych i zarazem forum, na którym rozgrywało się życie społeczne miasta (tam spotykali się obywatele, organizowano święta i uroczystości)

12.    Procesy urbanizacyjne nie przebiegały równomiernie w Europie, gospodarczy podział kontynentu na jego część zachodnią, gdzie powstał kapitalizm handlowy i bankierski (zwłaszcza w Anglii, Niderlandach i północnych Włoszech) i część wschodnią, na wschód od Laby, gdzie umacniała się gospodarka pańszczyźniana.

W Europie Zachodniej następuje „rewolucja miejska". W XVII w. odsetek ludności miejskiej we Flandrii i Brabancji przekroczył 50%, zaś w Anglii osiągnął około 30%.

Na wschodzie Europy, sieć miejska była rzadka a odsetek ludności miejskiej znikomy na obszarach położonych na wschód od Moskwy wynosił w 1630 r. zaledwie 2,5%, zaś w 1796 r. 4%.

W Polsce, począwszy od końca XVI w., nastąpił wraz z umacnianiem się gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej upadek miast.

13. polityczne miasto sezonowe:

-plac postojowy będący rozszerzeniem drogi, oraz zajazd (karczma). Później pojawiał się klasztor, traktowany jako zajazd dla kobiet i starszyzny. Najbogatsi zaczęli budować własne rezydencje (dwory miejskie), klasztory i zajazdy. Pochodna forma osiedla zjazdowego - jurydyka.

14.    miasta o funkcjach rezydencjalnych - stolice prywatnych prawie państewek. Elementem krystalizacji tych osiedli staje się rezydencja, pierwotnie zamek, później pałac.

15. Europejska ekspansja zamorska - (XVI-XVIII w.) wzorzec miasta europejskiego

W Ameryce Północnej pierwsze skupiska miejskie powstały w 2. połowie XVII w. Miasta projektowano według zasad urbanistyki barokowej w prostokątnym układzie ulic z centralnie usytuowanymi placami

Charlestown - 1680 r.. Filadelfia - 1682 r.. Anna polis - 1694 r.. YYilliamsburg - 1699 r.)

Do 1820 r. urbanizacja ograniczała się do obszaru Wybrzeża Wschodniego, gdzie istniało wówczas ponad 30 miast (min. Nowy Jork. Qeveland, Boston, Detroit, Buffalo, Waszyngton).

W Ameryce Południowej miasta zakładali Hiszpanie (min- Lima -1535 t, Bogota-1538 r, La Paz -1548 r., Buenos Aires - 1539 n) i Portugalczycy (Ciudad da Salvador -1549 n, Rio de Janeiro -1567

O-

W końcu XVIII w. rozpoczęła się kolonizacja i urbanizacja Australii (m in Sydney -1788r.)

W Afryce pierwsze miasta zakładały kompanie handlowe (np. Kapsztad - 1652r.)

16.ośrodki górnicze - prototyp miasta przemysłowego

-w miejscu wydobycia surowców mineralnych, zwykle na terenie zaludnionym -kształtowały się powoli, drogą ewolucyjną -specyficzna struktura zawodowa i przestrzenna 17. Miasto przemysłowe

Czynniki wpływające na przekształcenia miast w XIX : powstanie przemysłu wielkofabrycznego - przemiany w technologii transportu i łączności postępy w zakresie produkcji i dystrybucji żywności

eksplozja ludnościowa w regionach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej zmiany sposobu życia w cywilizacji przemysłowej