9307

-    realizowanej doktryny społecznej

-    poziomu rozwoju ekonomicznego i cywilizacyjnego

Alokacja środków pieniężnych na potrzeby zbiorowe jest niepopularna, gdyż społeczeństwo odczuwa je bardziej ex post niż ex antę tj. np. jeśli chodzi o obronę narodową zauważa sens nakładów na nią, gdy bezpieczeństwo jest naruszone.

Niektórzy kwestionują podział potrzeb na indywidualne i zbiorowe, uważając że potrzebę trzeba traktować jako zjawisko przypisane tylko jednostce.

3.    Dobro publiczne

Trudno przeprowadzić podział na dobra publiczne i prywatne. Część dóbr ma charakter wyłącznie publiczny np. powietrze, lasy, morza itp., inne mogą być i takie i takie ( np. energia).

Dobra publiczne (sensu stricto) to te, które z przyczyn swych cech fizycznych służą zbiorowości lokalnej, lub całemu społeczeństwu (są dobrodziejstwem natury lub powstają dzięki działalności człowieka)

Kryteria określenia dóbr publicznych:

a)    Kryterium użyteczności (społeczne) - dobra prywatne ograniczają się do jednej osoby (np. samochód), a w dostępie do dóbr publicznych nie ma rywalizacji (np. transport publiczny)

b)    Kryterium odpłatności ekonomiczne! - dobra publiczne to te które finansuje budżet państwa, te konsumowane zbiorowo.

Konsumpcja dóbr publicznych jest konsumpcją narzucona poszczególnym jednostkom, co stanowi sprzeczność interesów ekon. jednostki i społeczeństwa. Np. bezdzietne małżeństwo płaci podatki, z których część idzie na oświatę publiczną, czy zasiłki rodzinne.

4.    Dobro społeczne.

Zakładamy, ze istnieją 3 rodzaje dóbr: publiczne, społeczne i prywatne.

Dobra społeczne - to takie dobra, które ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej polityki są dostępne dla każdego obywatela np. oświata, ochrona zdrowia. Chodzi o to, że są one finansowane z funduszy publicznych, ale nie wyklucza to częściowej odpłatności =* dobro społ. - prywatne. Dobra publiczne sensu largo - dobra pub. sensu stricto+ dobra społ.

Dostęp obywateli do dóbr publicznych jest więc nieograniczony, inaczej jest z dobrami społecznymi. Dobra społ. są tworzone dla obywateli, których normalnie ( na rynku komercyjnym) nie stać, by było na ich zakup.

doch.

indyw.

użyteczność

Krzywa użyteczności dobra spoL

dochody

indywidualne

użyteczność

Krzywa użyteczności dobra publicznego

Neutralność użyteczności dóbr publicznych jest uproszczeniem, gdyż często poziom dochodów indywidualnych wpływa na ich użyteczność np. nie każdego stać na samochód, aby korzystać z dróg publicznych.

5. Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin.

Finanse publiczne są głównie przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych (instrumenty finansowe typu podatki, dotacje, opłaty, pożyczki wpływają na całą gospodarkę

2