9374

Akcjonariusze muszą dokonać bardzo trudnego wyboru między włączeniem zysku netto w sposób trwały do kapitałów własnych (np. do kapitałów i funduszy rezerwowych) a rozdzieleniem go między siebie w formie dywidendy. W latach 1990-2002 około 70% zysków netto było przez właścicieli pozostawiane w bankach, a mniej niż 30% — wypłacane jako dywidenda (pewne sumy są też zwykle wypłacane jako nagrody dla zarządu i rady nadzorczej). Pozostawienie zysku netto w banku pozwala na dalsze zwiększenie jego wartości. Stanowi to kolejny dowód tezy, że dla właścicieli największe znaczenie ma wzrost wartości akcji. Z czasem prawdopodobnie wielkość dywidend wypłacanych akcjonar iuszom polskich banków będzie wzrastać.

ZYSKI POŚREDNIE

W wielu bankach właściciele mają też nadzieję na osiągnięcie zysków pośrednich. Wynikają one z uzyskania korzyści innych niż bezpośrednie korzyści finansowe. Przykładem mogą być w tym względzie tzw. banki samochodowe, takie jak Ford Bank, Volkswagen Bank, Fiat Bank, Opel Bank. Ich głównym zadaniem jest udzielanie kredytów samochodowych, które oczywiście mają przynieść pewne zyski. Dla właścicieli — wielkich zagranicznych koncernów samochodowych — największe znaczenie ma jednak inna korzyść: wzrost sprzedaży samochodów na polskim rynku. Duża część sprzedaży jest dokonywana na kredyt, dlatego też posiadanie własnych banków jest uważane za cenny środek ekspansji na naszym rynku.

LICZBA BANKÓW KOMERCYJNYCH

Przypomnijmy, że w 1985 r. w Polsce były tylko 4 banki (w tym Narodowy Bank Polski zajmujący się także operacjami komercyjnymi). Liczba banków wzrosła do 6 w 1987 r, 15 na początku 1989 r, 60 w końcu 1990 r. Od 1993 r. liczba banków komercyjnych nie ulegała większej zmianie i wynosiła 72-85. Zapowiedziane połączenie kilku banków (tzw. konsolidacja) sprawią, że ich liczba nieco zmaleje, ale w niedalekiej przyszłości ponownie zwiększy się³ w związku z powstaniem banków hipotecznych, komunalnych itd "Niektórzy specjaliści uważają, że w Polsce jest zbyt dużo banków komercyjnych. Powołują się oni na opinie głoszone przez prezesów największych banków, że przyszedł czas na konsolidację polskiego systemu bankowego w drodze wchłonięcia banków słabszych przez silniejsze. Szczególnie często cytowany byl w ciągu ostatnich lat prezes Banku Handlowego w Warszawie SA, Cezary Stypułkowski, który wielokrotnie oświadczał, że widzi w Polsce miejsce tylko dla 2-A banków uniwersalnych i kilkunastu wyspecjalizowanych. W artykułach prasowych przytaczane są przy tym liczne przykłady procesu „połykania" małych banków przez duże w krajach zachodnich. Autorzy artykułów podejmujących tę tematykę najczęściej nie przeanalizowali jednak doświadczeń krajów zachodnich, z których wynika, że wraz z likwidacją licznych małych i średnich banków zachodzi proces powstawania nowych (okresowo występują pewne wahania w liczebności banków). Liczby wskazują też wyraźnie, że wcale nie zawsze banki największe odznaczają się najszybszą dynamiką wzrostu. Częściową odpowiedź na pytanie: „Czy w Polsce liczba banków jest zbyt duża?” może nam dać porównanie liczby banków w Polsce i w innych krajach. Jak się okazuje, w sąsiednich Czechach liczba banków jest mniejsza niż w Polsce —jest ich okoto 50 (dla porównania, w 1990 r. było ich 4). Czechy mają jednak prawie czterokrotnie mniejszą liczbę mieszkańców i okazuje się, że w przeliczeniu na 1 min mieszkańców liczba banków jest w Czechach prawie trzykrotnie wyż- sza niż w Polsce. Podobnie jest na Węgrzech. W Rosji liczba banków w przeliczeniu na 1 min mieszkańców jest jeszcze wyższa niż w tych krajach.

¹ Ustalenie dokładnej liczby banków nie jest proste, występują bowiem przypadki banków, które już otrzymały licencję, ale jeszcze nie działają, banków, którym odebrano licencję, a które odwołują się do sądu itd.