100406

Podział kultury w etnologii polskiej

W etnologii polskiej wyodrębniano trzy sfery: kulturę duchową, społeczną i materialną (techniczną). Kroeber wydzielił „kulturę wartości" i „kulturę rzeczywistości", Linton „kulturę jawną" i „ukrytą" itd. Celem tych podziałów jest dążenie do uporządkowania całego spektrum możliwych zjawisk klasyfikowanych jako przejawy kultury. Mamy symbole religijne, rytuały i obrzędy inicjacyjne, sferę obyczajową i moralność, kodeksy etyczne, reguły pokrewieństwa i zawierania małżeństw, prawo i sądownictwo, działalność polityczną, ale także: formy budownictwa, typy zagród, wzory osadnictwa, narzędzia rolnicze. To wszystko jest kulturą. Jednak każdy taki podział ma umowny charakter i jeśli służy celom analitycznym, może być przyjęty warunkowo jako miara porządkująca.

Przyjęcie ideacyjnej koncepcji kultury nie tyle unieważnia podobne debaty terminologiczne, ile minimalizuje ich wagę. Kultura iest zawsze symboliczna, gdyż wszystkie zachowania i ich artefakty można (i należy) interpretować w kontekście odpowiednich systemów pojęciowych (norm, wartości, znaczeń, kategorii klasyfikacyjnych), będących modelem „dla" działań. Porządek materialny kultury jest także jej porządkiem symbolicznym, gdyż daje się interpretować w terminach tego drugiego.