396

HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ

Szkota Plotyna w Rzymie i powstanie .Ennead"

•    Plotyn urodził się w Likopolis w 205 roku naszej ery. W roku 232 rozpoczął w Aleksandrii życie całkowicie poświęcone filozofii. Dwanaście lat później założył własną szkołę w Rzymie. Zmarł w roku 270. Wszystkie jego traktaty, na polecenie samego Plotyna, zebrał Porfiriusz, który podzielił je na sześć ennead po dziewięć traktatów w każdej.

•    Na wykłady Plotyna w Rzymie mógł przychodzić, kto chciał. Jego szkoła miała charakter inny od charakteru wcześniejszych szkół filozoficznych. Miała ona nauczać ludzi oderwania się od życia na ziemi, by zjednoczyć się z tym, co boskie i móc kontemplować Boga, dochodząc w tym do ekstatycznego szczytu. Ostatnie słowa Plotyna miały brzmieć: „Próbuję to, co boskie w nas, wznieść do tego, co boskie we wszechności".

Podjęcie na nowo i dokończenie .drugiego żeglowania’’

1.    Stosunek Plotyna do wcześniejszych filozofów

•    Plotyn przeje wiele składników swojej myśli od wcześniejszych myślicieli:

-    od Pitagorasa naukę o Monadzie i Diadzie, najwyższych zasadach;

-    od Parmenidesa zasadę tożsamości bytu z myślą;

-    Platona traktuje jako nieomylny autorytet w zakresie mistyki, teologii i metafizyki;

-    Arystotelesa, z kolei, często Plotyn krytykuje - zwłaszcza jego koncepcję Boga;

-    W .Enneadach" słychać nawet echa filozofii stoickiej, epikurejskiej, sceptyckiej;

-    Niezwykle istotną rolę w kształtowaniu filozofii Plotyna pełnił klimat duchowy Aleksandrii;

2.    Główne punkty myśli Plotyna

-    odróżnienie świata zmysłowego od świata inteligibilnego;

-    ujęcie tego, co niedelesne w schemacie trzech hipostaz;

-    dokładne określenie relacji łączącej łzy hipostazy;

-    wyprowadzenie świata materialnego ze świata ponadzmyslowego;

-    próba uzasadnienia jedności całej rzeczywistości;

-    umożliwienie urzeczywistnienia mistycznego zjednoczenia się człowieka z Jednym;

3.    Metoda Plotyna

•    Dialektyka Plotyna jest nauką niezależną od świata zewnętrznego. Czerpie swoje zasady z Umysłu za pośrednictwem duszy, która zależy od tego Umysłu. Dialektyka nie jest tylko narzędziem, ale polega na takim ruchu myśli, który bezpośrednio ujmuje byt i rzeczywistość. Poza tym jest ona dla Plotyna, podobnie jak dla Platona, drogą w górę, ściśle związaną z cnotami, a kończącą się mistyką