355

HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ

XVI,    71C-72A - Sokrates: to, co nie żyje powstaje z tego, co żyje - umiera: to, co żyje, powstaje z tego, co nie żyje - zmartwychwstaje. Analogia: żyde - czuwanie, sen - śmierć. Dusze przebywają zatem w Hadesie, pierwszy dowód skończony.

XVII,    72B-D - Sokrates: gdyby wszystkie przeciwieństwa zmieniały się tylko w jedną stronę, wszystko przybrałoby w końcu jedną postać.

XVIII,    73 A-B - Kebes wymienia dowody na anamnezę (wydobywanie prawdy z ludzi umiejętnymi pytaniami, wiedza o figurach geometrycznych) - początek drugiego dowodu na nieśmiertelność duszy.

XVIII,    73C - Sokrates: przypominamy sobie coś, co już wcześniej wiedzieliśmy.

XIX,    74A-75A - Sokrates daje przykład idei równośa - musieliśmy znać ją, zanim zaczęliśmy postrzegać przedmioty równe, których widok nam ją przypomina (to raczej nie jest prawdą, że wystąpienie nowych faktów psychicznych pod wpływem widoków przeżywanych koniecznie jest przypomnieniem: podobnie - wbrew temu, co mówi Sokrates, sama idea równości nie jest równa).

XIX, 75B- XX, 76A - Sokrates dowodzi, że istnieje zbiór twierdzeń, których pewność nie zależy od doświadczenia (np. wiedza o idei równości). Jest to wiedza aprioryczna powstająca za żyda lub wiedza, która była dana jeszcze przed narodzinami człowieka, a którą później sobie przypominamy.

XXI, 76B-C - Sokrates: skoro ludzie nie zdają sobie sprawy z dużej części swojej wiedzy, musi być to wiedza, którą sobie przypominamy. Dusze istnieć musiały przed wejściem w ciało, miały wtedy rozum - preegzystencja dusz - drugi dowód na nieśmiertelność duszy.

XXI,    76C-D - Simiasz wyraża wątpliwość: może wiedza nabywana jest z chwilą urodzenia. Sokrates: jeżeli tak, to kiedy jest ona zapominana? W tym samym momencie?

XXII,    76D-E - Sokrates: kto przyjmuje anamnezę preegzystujących idei, musi na zasadzie analogii przyjmować i preegzystencję dusz.

XXIII,    77B-C - Simiasz i Kebes: nie zostało jeszcze dowiedzione, by po śmierd dusza człowieka nie umierała.

XXIII, 77C-D - Sokrates: to, co żyje powstaje z tego, co nie żyje. Jeżeli dusza ma istnieć przed narodzeniem człowieka, to nie może powstać z niczego innego, jak tylko z tego, co martwe - koniec drugiego dowodu (mało przekonującego).

XXV, 78B - Sokrates: skoro pozostały wątpliwośd, należy zastanowić się nad tym, jakie przedmioty ulegają rozproszeniu, a jakie mu nie ulegają i zakwalifikować duszę do którejś z tych dwóch grup. XXV, 78B- XXVII, 79E - Sokrates: przedmioty złożone powstają przez syntezę i podlegają rozpadowi, przedmioty niezłożone podlegać mu nie mogą, gdyż zawsze pozostają takie same i niezmienne. Przedmiotami prostymi są idee - wieczne i niezniszczalne, przedmiotami złożonymi - te konkretne, dostępne zmysłom. Dusze są podobnięjsze pierwszym, dała - drugim.

XXVIII, 80A - Sokrates rysuje kolejne podobieństwo między duszą a ideami - idee są boskimi przyczynami przedmiotów konkretnych, dusza jest stworzona do władania i rządzenia ciałem (stanowisko dominujące duszy i idei).

XXVIII, 8OB- XXIX, 80E - Sokrates prezentuje trzeci dowód na nieśmiertelność duszy (a zasadniczo: kontynuację dowodu drugiego) - dusza, w przeciwieństwie do ciała, jest przedmiotem prostym, który z natury swej nie może ulec rozkładowi. Jeżeli była dobra, .filozoficzna’, raz ze śmiercią ciała uwalnia się i .do dobrego i rozumnego boga odchodzi*.

XXX, 81B-E - przypowieść Sokratesa o duszach pokutujących, które zbytnio związane były z ziemskimi rozkoszami i po śmierci snują się blisko ziemi, oczekując na ponowne wcielenie.

XXXIII, 82E- XXXIV, 84B - Sokrates: należy walczyć z dałem, jeżeli kocha się mądrość - zaniedbać spostrzeżenia zmysłowe, wyzbyć się pragnień, obaw, rozkoszy, bólów, zobojętnić się na życie.

XXXVI, 85E-86D - kontrargument Simiasza: jeżeli dusza jest harmonią czynników fizjologicznych (pitagorejskie pojęcie duszy), to nie może istnieć po śmierci ciała. Harmonia powstaje dopiero, gdy jest już lira, po zniszczeniu liry - znika i harmonia.