358

HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ

XVI,    504A-505B - Sokrates: największym przedmiotem nauki jest Dobro samo, które może przejawiać się przez mądrość, męstwo, sprawiedliwość i rozwagę. Ale to ono jest najważniejsze (stopniowanie istnienia - nawet istnienia idei).

XVII,    505B-506C - Sokrates: Dobro nie jest rozkoszą, gdyż istnieją i zle rozkosze: Dobro nie jest poznaniem, ale przedmiotem poznania. Strażnik doskonały, stojący u steru państwa, musi mieć do niego dostęp, musi je pojmować.

XVIII,    506B- XIX, 509B - Sokrates przedstawia naukę o ideach. Trudno mu wyrazić, czym jest Dobro, woli mówić o synu jego - słońcu. Tak, jak słońce oświeca przedmioty poznawalne zmysłowo, czym wspomaga zmysłowy wzrok, tak Dobro oświeca idee, czym wspomaga spojrzenie duszy. Idee oświecają także wiedza i prawda, ale Dobro jest ponad nimi (ponownie - stopniowanie istnienia). Ponadto - tak, jak światło wydobywa z rzeczy widzialnych ich cechy (niejako je przez to konstytuując), taki Dobni zawdzięczają istotę i istnienie byty idealne. Samo Dobro nie jest istotą, ale czymś o wiele mocniejszym, ponad wszelką istotę.

XX,    509C-511B - Sokrates przedstawia następujący przykład: odcinek linii prostej każe przeciąć na dwie części - krótszą - świat przedmiotów myśli i dłuższą - świat widzialny. Stosunek taki stąd, że jednej idei zwykło odpowiadać wiele przedmiotów widzialnych. Każdą z tych dwóch części należy podzielić raz jeszcze-w takim samym stosunku, w jakim podzielony został pierwotny odcinek. Dłuższy kawałek odcinka symbolizującego świat widzialny ma przedstawiać odwzorowania przedmiotów widzialnych (ejkones), krótszy - same przedmioty widzialne. Rzeczy są prawdziwsze od swoich odwzorowań. Dłuższa część odcinka symbolizującego świat przedmiotów myśli to widzialne ich symbole (np. figury geometryczne, które przedstawiają figury oderwane), krótszy - same idee.

XXI,    511B-E - Sokrates kończy schemat:

rzeczywistość sama (domena Dobra - Agathon) świat zmysłowy (domena Słońca - Helios)

idęę    symbole przedmiotów    rzeczy widzialne    odwzorowania

idealnych    rzeczy widzialnych

(ta e/de)    (np. geometrika)    (horata)    (ejkones)

umysł    przemyśliwanie    wiara, mniemanie, myślenie przenośniami,

(rozum)    (rozsądek)    spostrzeganie    obrazami

nus    dianda    pistis, doksa,    ejkasia

ajsthesis