-np.: handel detaliczny, małe sklepiki osiedlowe, przemysł odzieżowy, zakłady usługowe(np. .-fryzjer, restauracja).
OLIGOPOL= model struktury rynkowej w której działa niewielu producentów (kilku, kilkunastu) dominujących nad całym rynkiem w produkcji danego dobra. Każdy podmiot musi uwzględnić wpływ własnych działań na decyzje stosunkowo nielicznych rywali (krzywa popytu na ich wyroby decydująco zależą od zachowania się rywali i ich reakcji na określone działania).
-optymalne decyzje konkretnej firmy dotyczące wielkości produkcji zależą od jej przypuszczeń, co do reakcji rywali.
Zachowania oligopolistyczne:
• zmowa- jawne lub tajne porozumienie między funkcjonującymi przedsiębiorstwami, które ma na celu usunięcie wzajemnej konkurencji.
-działające firmy zachowują się jak wielozakładowy monopolista-dążą do maksymalizacji łącznych zysków(zysków całkowitych).
-dochodzi do porozumienia monopolistycznego- oligopoliści ustalają wielkość produkcji całej gałęzi przy ustalonej cenie.
• konkurencje!-może do niej dojść, gdy np. jeden z producentów wyłamie się ze zmowy-łamie umowę podnosząc cenę(= obniża cenę na sprzedawane produkty)- wtedy wzrastają jego zyski kosztem partnerów zmowy (muszą stracić),
Formy rynku oligopolistycznego: min. KARTEL (=porozumienie producentów, które może dotyczyć:
1)rozmiarów produkcji w poszczególnych firmach, 2)podziału rynków zbytu, 3)ustaleniu ceny). Najsłynniejszy kartel obecnie: OPEC.
Złamana krzywa popytu w oligopołu
podwyższenie cen nie powoduje żadnej reakcji cenowej konkurentów- prowadzi to do dużej straty udziału w rynku na rzecz innych firm,
obniżenie cen jest naśladowane przez inne firmy (udziały w rynku nie zmieniają się)
Pomocna przy analizie oligopołu jest TEORIA GIER- pozwala zbadać jak podejmowane są współzależne decyzje konkurentów w celu doboru najlepszych posunięć własnych.
GRA- sytuacja, w której rozsądne decyzje nieuchronnie zależą od siebie.
gracze (firmy) dążą do maksymalizacji wygranych (długookresowych zysków) stosując długookresowe strategie.
STRATEGIA- plan gry, opisujący jak gracz będzie działał tzn., jakie posunięcia wykona w każdej wyobrażonej sytuacji.
-równowaga- sytuacja, w której każdy z graczy wybrał najlepszą strategię przy danych strategiach innych graczy.
-strategia gracza wchodzącego jest zależna od strategii wybieranych przez innych graczy -.dylemat więźnia'- rozdarcie między zmową i konkurencją.
-istnieją bardzo silne bodźce skłaniające firmy do łamania zmowy.
-w celu zabezpieczenia zawiera sie urnowe wstępna (= dobrowolne uzgodnienie ograniczające możliwości przyszłego wyboru każdej ze stron).
Nieformalny sposób wpłynięcia na przestrzeganie warunków gry;
strategia karania- gdy ktoś oszukuje, stosujemy karę nie pozwalając mu osiągnąć max zysków,
należy stosować wiarygodne groźby (= ich urzeczywistnienie po zaistnieniu zdarzenia może być uznane za rozwiązanie optymalne) nie można karać, jeśli przynosi to straty.
Wejście na rynek:
1) Łatwe.
2) Trudne za sprawą przypadku.
3) utrudniane celowo.