Stosunkowo mało wiadomo o królestwie, większość informacji pochodzi od andaluzyjskich kupców, którzy często odwiedzali ten kraj oraz od Almorawidów, którzy najechali królestwo pod koniec XI wieka
Pierwsza wzmianka pisana pochodzi od kupców Sanhaja, którzy dotarli do królestwa w VIII stulecia Więcej szczegółów o scentralizowanej monarchii, która zdominowała inne stany w regionie pochodzi z okresu na przełomie IX i X wieka Hiszpański uczony z Kordowy Al-Bakri zebrał opowiadania od pewnej liczby podróżnych, którzy wrócili z tego regionu i szczegółowo opisał królestwo w roku 1067. W tamtym czasie Ghana mogłaby się bronić armią składającą się z około 200 tys. żołnierzy.
Po śmierci Ghany na tron wstąpił syn jego siostry. Zmarły Ghana został pochowany w wielkim grobowcu pokrytym dachem w kształcie kopuły. Religia królestwa była mieszana, ludzie po części czcili imperatora Ghana oraz Bida, mitycznego węża morskiego z Nigru.
Prawdopodobnie Imperium Ghany powstało jako mała osada pastersko-rołnicza w regionie znanym jako Awkar, założona w połowie IV stulecia. Następnie około roku 750 lub 800 lud Soninke zjednoczył się z Mande pod przywództwem Majan Dyabe Cisse albo Dinga Cisse w przejęciu Awkar.
Badania archeologiczne potwierdzają, że Mande byli wśród pierwszych ludzi na kontynencie, poza regionem Nilu i Etiopii, budujących osady z wykorzystaniem kamieni. Sytuowali je na skalistych cyplach Tiszit i Walata i urwiskach Ta kant w Mauretanii gdzie znaleziono setki kamiennych budowli z prosto rozmieszczonymi ulicami. Datowane na około 1600 lat p.n.e. miasta miały unikalną czteroklasową strukturę hierarchiczną i system poboru daniny. Cywilizacja ta zaczęła upadać około roku 300 p.n.e. po wtargnięciu berberyjskich armii z Sahary ale po późniejszej reorganizacji i nowej sposobności powstało królestwo Wagadou/Ghana. Wydaje się, że ta administracja jest odziedziczoną strukturą społeczną i ekonomiczną zespołu Tiszit-Walata.
Z czasem Wagadou stało się ośrodkiem sinego handlu w regionie. Dinga Cisse został pierwszym Ghana (władcą), a jego klan stał się dynastią nowego stanu. Do dziś imię Cisse jest sławne w polityce Mali i Mauretanii.
Część El Ghaba [edytuj]
Większa część miasta została nazwana El-Ghaba, była ochroniona kamienną ścianą i funkcjonowała jako królewska i duchowa stolica Imperium. Obejmowała święty gaj drzew używanych podczas obrządków religijnych Soninke, pałac króla oraz największe budowle w mieście. Był tam też jeden meczet odwiedzany przez muzułmańskich oficjałów.
Część handlowa [edytuj]
Nazwa drugiej części miasta nie została przekazana. Wiadomo, że była ośrodkiem handlu i działała jak rodzaj biznesowego rejonu stolicy. Prawie całkowicie zamieszkana przez Arabów i kupców berberyjskich. Ponieważ większość tych kupców była muzułmanami, ta część miasta zawierała więcej niż tuzin meczetów.
Początki islamu [edytuj]
Kiedy islam rozpowszechniał się w regionie, Ghani pozwolili na tę religię ale nie zamienili jej, w przeciwieństwie do mniejszego stanu Takrur w dzisiejszym Senegalu. Soninke zdobyli ważne miasto Aoudaghost w roku 1050, następnie odbite przez Takrur, którzy połączyli się z Almorawidami, radykalnymi muzułmanami z północy.
Schyłek i podbój [edytuj]
Imperium zaczęło mieć kłopoty po osiągnięciu swojego szczytu na początku XI stulecia. Do roku 1059 gęstość zaludnienia wokół wiodących miast imperium poważnie przeciążała region podatkami. Sahara rozszerzała się na południe zagrażając rezerwom żywności. Kiedy dochody z handlu były wysokie, import żywności był wystarczający do utrzymania ludności,