103092

metoda filozofii

Hobbes przywiązywał dużą wagę do dedukcji, czyli metody matematycznej. Cały swój system projektował jako wyprowadzenie czysto dedukcyjnych wniosków z analizy ruchu i ilości (cel ten nie został osiągnięty). Nie znaczy to, by chciał wywieść wiedzę o człowieku i społeczeństwie z abstrakcyjnych praw ruchu - mógł z nich wywieść co najwyżej prawa rządzące ich .ruchami'. Należy pamiętać o danych empirycznych, które nie funkcjonują w obrębie filozofii, ale jako jej daleka podstawa.

Wnioskowanie jest .rachcwaniem", a więc składaniem (dodawaniem) i rozdzielaniem (odejmowaniem). Idzie więc, odpowiednio, o metodę syntetyczną i metodę analityczną. Rozumowanie opiera się więc częściowo na indukcji (w fazie pierwszej), a częściowo na dedukcji (w fazie drugiej, począwszy od definicji). Hobbes dokonuje też rozróżnienia między metodą badania a metodą dowodzenia.

nominalizm

Jasne więc, że wiedza filozoficzna w ujęciu Hobbesa odnosi się do tego, co uniwersalne, a nie do tego, co jednostkowe. Filozofia dąży do przedstawienia systematycznej wiedzy o związkach przyczynowych w świetle pierwszych zasad. Jednocześnie Hobbes opowiada się za minimalistycznym stanowiskiem w odniesieniu do nazw. Filozof potrzebuje oznaczeń dla swoich myśli na użytek własny, a znaków, by komunikować je innym ludziom. To jest możliwe dzięki układowi, który zwiemy mową. Nazwą jest więc .dźwięk głosu ludzkiego, użyty mocą woli człowieka". Nazwy mogą być indywidualne lub powszechne -nie ma natomiast czegoś takiego, jak powszechny przedmiot lub powszechne pojęcie.

Hobbes za Ockhamem przyjmuje nazwy pierwszej intencji (nazwy powszechne) oraz nazwy drugiej intencji (nazwy nazw - terminy logiczne). Nazwy drugiej intencji zastępują inne terminy, a nazwy pierwszej intencji są oznakami przedstawień w umyśle.

W ten sposób filozofia staje się dla Hobbesa rozumowaniem dotyczącym nazw, czyli rozumowaniem dotyczącym konsekwencji arbitralnie ustalonych znaczeń czy definicji. Względną niezależność zachowują etyka i polityka, opierające się na metodzie eksperymentalnej.

przyczynowość i mechanicyzm

Filozofia zajmuje się ustalaniem przyczyn. Przyczyna jest zaś agregatem wszystkich własności, które przysługują czynnikom działającym i podległym działaniu, które zbieżnie prowadzą do danego skutku i są jego warunkiem koniecznym. Własności są zaś sposobami, w jakie przedstawiamy sobie ciało, można by rzec: zjawiskami.

Wśród tak zdefiniowanych przyczyn wyróżnia Hobbes przyczyny sprawcze i materialne. Przyczyna sprawcza jest agregatem własności w ciele działającym, a przyczyna materialna - w ciele poddanym działaniu. Przyczyna formalna i przyczyna celowa mają sprowadzać się do przyczyny sprawczej.

Obecność przyczyny zawsze i bezpośrednio pociaga za sobą skutek. Pociaga to za sobą brak wolności w człowieku, o ile wolność pociąga za sobą brak konieczności.

przestrzeń i czas

Przestrzeń jest obrazem rzeczy istniejącej poza umysłem, a czas obrazem ruchu, o ile jako ruch rozumiemy przedstawianie sobie tego, co wcześniejsze i późniejsze. Obrazy przestrzeni mają swoją obiektywną podstawę, ale są ujęciami subiektywnymi.