103257

nieletniego. Jeżeli chodzi o osoby starsze, to należy podkreślić, że zmiany fizyczne zachodzące u nich, często wiążą się ze zmianami osobowościowymi, czy zmianami natury psychicznej. Niestety starzy ludzie lepiej pamiętają zdarzenia odlegle. Zdarza się, że manifestują pewność siebie, są bardziej drażliwi, podejrzliwi o czym powinien pamiętać przesłuchujący. Należy wykazać się dużym zrozumieniem i cierpliwością, formułować pytania jasno, zrozumiale, a przede wszystkim starać się „zaprzyjaźnić” z osobą przesłuchiwana i wzbudzić jej zaufanie. Trzeba wykazać się tutaj minimum wiedzy z zakresu psychiatrii i psychologii, a przed samym przesłuchaniem zebrać odpowiednie dane na temat danej osoby. Po przesłuchaniu sporządza się protokół. Prawo zabrania wpływania na treść wypowiedzi za pomocą przymusu, czy bezprawnej groźby.

TAKTYKA ODBIERANIA WYJAŚNIEŃ OD PODEJRZANEGO.

Podejrzanym jest osoba, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów o popełnieniu określonego przestępstwa albo bez wydania takiego postanowienia przesłuchano w charakterze podejrzanego. Podejrzany składa wyjaśnienia. Organ przesłuchujący ma za zadanie uzyskanie pełnej informacji o zdarzeniu, z którym jest związany, jego przebiegu, roli jaką w nim odegrał itp. Podczas przesłuchania należy uzyskać również informacje o samym podejrzanym- jego danych osobowych, karalności, warunkach osobistych. Podejrzany jako strona postępowania karnego korzysta z szeregu praw: do swobodnej wypowiedzi, odmowy złożenia wyjaśnień, prawa do obrony, opieki lekarskiej, wyrażenia zgody na pobranie krwi. Istotne jest również, że nikt nie może być zmuszany do dostarczania dowodów przeciwko sobie. Można jednak przymusowo doprowadzić podejrzanego pozostającego na wolności w razie jego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na wezwanie organu, zatrzymać, poddać ją dla celów dowodowych oględzinom zewnętrznym ciała i innym badaniom nie połączonym z naruszeniem integralności ciała, związanych z pobraniem odcisków linii papilarnych, fotografowaniem, okazaniem innym osobom. Celem takiego przesłuchania nie powinno być uzyskanie za wszelką cenę przyznania się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Może on bowiem odmówić składania wyjaśnień, stosować różne wybiegi, udzielać wykrętnych wyjaśnień. Nawet jeżeli podejrzany przyzna się do popełnienia zarzucanego mu czynu, należy dążyć do uprawdopodobnienia złożonych wyjaśnień przez wyegzekwowanie od przesłuchiwanego szczegółów przebiegu zdarzenia, wskazanie innych dowodów. Podejrzany może stosować różne taktyki zachowania: taktyka w zaparte, obciążania innych, taktyka dowodowa. Wtedy również przesłuchujący powinien znaleźć odpowiedni klucz do psychicznego dotarcia do podejrzanego. Na ten klucz składa się wiele czynników: rodzaj i okoliczności popełnionego przestępstwa, okoliczności ujęcia sprawcy, ciężar zgromadzonych dowodów, mentalność i doświadczenie przestępcze przesłuchiwanego. Przesłuchujący powinien w zależności od sytuacji, stosować różne metody badania podejrzanego np. kumulatywnego ujawniania dowodów, a zarazem przekonywania podejrzanego co do racjonalności przyznania się do winy, ciągłej perswazji, wykorzystywania słabości psychicznej podejrzanego, zadawania szczegółowych pytań, umiejętnego zbijania z tropu przesłuchiwanego, wykorzystywania wszelkich sprzeczności w wyjaśnieniach kilku osób, zwłaszcza podejrzanych łącznie z dokonaniem konfrontacji. Prawo zabrania wpływania na treść wypowiedzi osoby przesłuchiwanej za pomocą przymusu lub bezprawnej groźby, zadawania pytań sugestywnych, posługiwania się hipnozą. Dopuszcza się natomiast stosowanie urządzenia zwanego wariografem. Przesłuchanie podejrzanego powinno zostać stwierdzone protokołem, może też zostać utrwalone na taśmie magnetofonowej lub wideo, uprzedzając o tym osoby biorące udział w czynnościach. Przy przyznaniu się podejrzanego kolejne przesłuchiwanie powinno poszerzać wiedzę organów ścigania o motywach i okolicznościach czynu, współsprawcach, dotąd nie ujawnionych dowodach, a także ustalić czy podejrzany nie dopuścił się innych przestępstw w różnym czasie i miejscach.