103536

Carl Gustav Jung (1875- 1961)

Świadomość, w jego pojmowaniu przejawia się w czynnym uczestniczeniu w życiu, ale również poważną rolę gra nieświadomość. Jest sumą wszelkich zjawisk psychicznych, które nie są człowiekowi uświadomione, ponieważ nie pochodzą z jednostkowego doświadczenia człowieka.

Nieświadomość jest sumą dwóch korelatów: treści pominiętych przez świadomość, oraz treści powszechnych, wspólnych dla całego gatunku ludzkiego.

Pierwszy z korelatów związany jest zatem z indywidualnym życiem i doświadczeniem człowieka, drugi, powszechny nazywamy nieświadomością zbiorową.

Archetypy pojmował jako pewne matryce - schematy myślenia i tworzenia, pewne idee lub formy kształtujące ludzkie symbole, pewną powszechną zdolność umysłu. Jako idee nie niosą w sobie konkretnych treści a jedynie pewne formy, mogące generować określone treści.

Pierwotnie sądził, że archetypy były budowane na podstawie doświadczenia ludzkości, ale potem, uznał sprawę ich pochodzenia za niepoznawalną. Archetypy są dziedziczone jako formy

Pogrążone w nieświadomości zbiorowej archetypy pojawiają się w świecie doświadczalnym w postaci swoich produktów - symboli czy mitów. Stanowią one konieczny produkt psychiczny, dzięki któremu człowiek poznaje własną wnętrze i psychikę

Człowiek powinien stanowić harmonijne zespolenie pierwiastków świadomych i nieświadomych; proces kształtowania się harmonii nazywa indywiduacją. W tym procesie wiele ma dopowiedzenia nieświadomość, jest ona źródłem doświadczenia religijnego i podłożem religijności oraz nośnikiem obrazu Boga.

W procesie indywiduacji ktystalizuje się udział czterech archetypów;

Pierwszym jest cień, z jednej straty portret zła, z drugiej indywidualne odczucie własnego zła Równowagą dla cierna, odpowiednikiem męskiej natury, jest anima - pierwiastek żeński Anima uprzykładania się jako pierwiastek męski w mitach np. w wyobrażeniach chtonicznych Trzeci z kolei to stary mędrzec, symbol ojca względnie czynnik duchowy. Działa jako przywołanie meświadomego czynnika koordynacyjnego, swoisty stabilizator oferujący rozważne rozwiązania. Pojawia się także jako idea maniczna - niezwykłej potęgi, uosabiana przez np. bohaterów czy zwierzęce symbole siły i rozumu

Jaźń jest symbolem całkowitości człowieka, sumą jego świadomego i nieświadomego wyposażenia. Przestawia całość realizując się w płaszczyźnie religijnej w postaci wierzeń monoteistycznych - wyobrażenia jednego Boga. Funkcje religijna w człowieku, w sposób naturalny, spełnia dusza. Sama zaś religia jest swoistym zdarzeniem psyclucznym.

Początkiem religii jest objawienie, objawienie się człowiekowi jego wnętrza, tajemnicy ukrytego przy innych formach doświadczenia jednościowego obrazu człowieka.

Doświadczenie religijne pojawia się zawsze jako kompensata wyobrażeń świadomych, wypieranych przez archetypowe struktury meświadomości.

Religia opiera się na mechanizmie psychicznym. Bóg staje się wartością i faktem na gruncie psychicznym, mianowicie za pośrednictwem doświadczenia religijnego, w tym sensie Bóg ismieje. Dla stwierdzenia czegoś starczy doświadczerue tego przedmiotu

Psychologiczna skuteczność dogmatów polega na ich przeżyciu, na indywidualnym i żywym odczuciu zawartych w nich treści religijnych. Dogmat jest elementem organizującym harmonię doświadczenia religijnego.