103538

WSTĘP 1. Wkład Polaków do dziejów krytyki religii

Zbadać intelektualną wartość wkładu myśli polskiej do dziejów ateizmu — to zasadniczy cel studiów nad dziejami krytyki religii w Polsce Ale nauki takiej jeszcze nie ma, warunkiem jej pojawienia się jest rozpoczęcie prac wstępnych nad zbudowaniem warsztatu naukowego do -takich studiów, a więc przede wszystkim sporządzenie bibliografii zarówno tekstów, jak opracowań, uwzględniającej nie tylko książki, ale i artykuły w czasopismach, rękopisy i korespondencję; następnie — słownika biograficznego wszystkich polskich autorów prac ateistycznych i krytycznych wobec religii, dalej — opracowanie zbioru zasadniczych tekstów; i wreszcie — co najmniej kilkudziesięciu monografii poświęconych głównym postaciom. Pełny, syntetyczny zarys dziejów krytyki religii w Polsce, który by wydobywał to, co w tych dziejach oryginalne i najbardziej wartościowe, może być dopiero końcowym rezultatem kilkudziesięciu lat intensywnej pracy poważnego zespołu historyków ateizmu, umiejących nie tylko odkrywać interesujące teksty, ale również prawidłowo interpretować je — w ścisłym powiązaniu z dziejami poszczególnych nauk, filozofii, literatury oraz walk społecznych i politycznych

Pewne prace wstępne zostały podjęte przez istniejącą od roku 1959 Pracownię Historii Filozofii i Krytyki Religii w Polskim Towarzystwie Religioznawczym oraz utworzony w październiku 1962 roku Zespół Historii i Teorii Ateizmu w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Na zebraniach Pracowni i Zespołu były już wielokrotnie dyskutowane nie tylko zagadnienia szczegółowe, lecz także węzłowe problemy metodologii historii krytyki religii, pewne ogólne zasady penodyzacji i klasyfikacji materiału oraz przewodnie myśli krytyki religii w poszczególnych okresach historycznych i prądach umysłowych. Wiadomo wprawdzie, że adekwatna wizja całości