Socjologia religii
-przedmiot badań: najogólniej: wzajemne stosunki między religią a społeczeństwem -kolektywny aspekt religii i religijności
- bada stronę organizacyjną religii, kościoły, sekty i inne zjawiska tego typu, przemiany w nich, wpływ na nie takich zjawisk jak np. urbanizacja, technizacja, stosunek religii do takich elementów struktur społecznych jak np szkoła, państwo, małżeństwo
-początkowo w ramach szeroko rozumianej socjologii podejmowano problemy etnologii religii ale dziś jest ona samodzielną dziedziną religioznawczą.
-socjologia religii rozwinęła się pod wpływem filozofii pozytywistycznej A. Comte, ewolucjonizmu Herberta Spencera (manizm) i teorii materializmu dialektycznego Karola Marksa „ojcowie założyciele”:
- Fmile Durkhoim (Elementarne fonny życia religijnego) twórca francuskiej szkoły socjologicznej (pyt.56)
-jego kontynuatorzy to Mauss, Levy-Bruhl, H.Hubert
- Max Weber dokonał lustoiyczno - socjologicznej analizy orientalnych systemów religijnych (Judaizm, Mitraizm, religie Chin i Indii),
Socjologia religii Webera jest częścią badań socjol. nad społeczeństwem, gospodarką i religią. Problematykę powiązań między kalwinizmem a początkami niektórych form kapitalistycznej ekonomii podejmuje Eryka protestancka a duch kapitalizmu, gdzie twierdził w przeciwieństwie do Marksa, że to nie byt określił świadomość a odwrouiie (te badania kontynuował Ernest Troeltsch)
-jego kontynuatorzy R.H.Tawney
- Joachim Wach - uważany za twórcę socjologii religii, autor podręcznika do tej dziedziny
(Socjologia religii) wprowadził rozumienie religii jako doświadczenie sacrum i jako religijność przeżywaną. Tak pojęta religia umożliwia zastosowanie procedur socjologicznych w badaniu 3 podstawowych jej poziomów: teoretycznym (doktryna), praktycznym (kult), społecznym
(organizacja), (tak było w Encyklopedii, Hoffmann mówił oczywiście tylko o metodologii):
Waclt był także metodologiem religioznawstwa, w pracy Religionswissenschaft pisze, że religioznawstwo to nie tylko historia religii i że religioznawstwo ma analizować religię przez jej struktury, zajmował się też różnicami między teologią, filozofią religii a religioznawstwem
- zajmował też się organizacjami religijnymi, więziami w grupach religijnych, typologią autorytetów, związkami religia. struktura społeczna i państwo
Po II wojnie światowej znaczny wpływ na socjologię religii wywarł Gabriel Le Bras: Był inicjatorem badań socjologicznych nad katolicyzmem francuskim, zwłaszcza nad praktykami religijnymi Francuzów, przy zastosowaniu metod historycznych i socjograficznych