104216

falsyfikacjonizm Poppera

Popper: teorie wyprzedzają zdania obserwacyjne, są zaangażowane i uwikłane w obserwację. Obserwacja nie daje czystej podstawy. Nie istnieje czysta obserwacja, pozbawiona wszelkiej teorii. Opierając się na metodzie falsyfikacji można wykazywać falszywość teorii. Teoria jest naukowa, o ile jest falsyfikowalna, to znaczy o ile dokonuje jednoznacznego podziału wszelkich zdań bazowych na sprzeczne z tą teorią (potencjalne falsyfikatory) i z nią niesprzeczne. Zbiór zdań bazowych sprzecznych z tą teorią nie może być pusty. Falsyfikowalność jest stopniowalna. Im bardziej falsyfikowalna jest teoria, tym jest lepsza. Dobrą teorią jest vrięc ta, która zawiera twierdzenia o świede o dużym zasięgu, dzięki temu będąc falsyfikowalną w wysokim stopniu. Wymóg falsyfikowalnośd ma tę konsekwencję, że teorie należy formułować w sposób jasny i precyzyjny.

Dana teoria jest sfalsyfikowana zawsze, gdy: (warunek konieczny) przyjęte sprzeczne z nią zdanie bazowe, (warunek wystarczający) odkryto powtarzalne zjawisko obalające tę teorię.

Naiwny falsyfikacjonista podkreśla rolę zdań obserwacyjnych w falsyfikowaniu teorii. Falsyfikacjonista bardziej wyrafinowany uznaje istomą rolę potwierdzeń spekulatywnych teorii i falsyfikacji teorii dobrze potwierdzonych. Obaj zgodnie uznają jakościową różnicę między potwierdzeniem a falsyfikacją.

Twierdzenia falsyfikacjonistów srają się wątpliwe w świeife faktu, że zdania obserwacyjne są zależne od teorii i mogą być błędne.

Kolejna trudność, przed którą stoi falsyfikacjonizm, wynika z tego, że praktycznie każda sytuacja eksperymentalna jest złożona. Autentyczna teoria naukowa składa się z zespołu zdań uniwersalnych. Ponadto, jeżeli jakaś teoria ma być poddana sprawdzaniu, w procesie tym zachodzi potrzeba posłużenia się zdaniami nie wchodzącymi w skład tej teorii. Aby wreszcie wyprowadzić określone przewidywanie, którego poprawność ma zostać sprawdzona eksperymentalnie, należy dołączyć warunki początkowe dotyczące zestawu eksperymentalnego. Jeżeli przewidywanie wynikające z mnóstwa takich przesłanek okaże się fałszywe, to przynajmniej jedna z nich musi być fałszywa - ale nie wiadomo, która. Teorii nie można konkluzywnie sfalsyfikować, gdyż istnieje obawa, że przewidywanie jest niepoprawne z powodu błędu w jednym z elementów złożonej sytuacji eksperymentalnej, a nie w samej sprawdzanej teorii.