104529

Jakie ma znaczenie w systemie poglądów Kartezjusza twierdzenie cogito ergo sum. (zrobione w pytaniu 8) Wyjaśnij znaczenie terminu empiryzm. Wskaż reprezentantów tego kierunku w filozofii europejskiej.

Empiryzm i jego reprezentanci w filozofii europejskiej

EMPIRYZM (gr. [empeiria] — doświadczenie) — stanowisko przyznające doświadczeniu dominującą lub wyłącznąrolę w poznaniu; bywa przeciwstawiany aprioryzmówi i nazywany aposterioryzmem.

Wyróżnia się: e. teoriopoznawczy, przeciwstawiany racjonalizmowi, uznający doświadczenie za podstawowe hib jedyne źródło poznania wartościowego; e. metodologiczny, uważający, że doświadczenie jest jedyną podstawą uznawania lub odrzucania zdaii naukowych oraz że jedynymi poznawczo wartościowymi przesłankami w nauce są zdania protokolarne lub bazowe o konkretnych faktach; e. genetyczny (psychologiczny), który odrzucając natywizm, akcentuje doświadczenie w kształtowaniu mechanizmów nabywania wiedzy

■    Heraklit

■    Roger Bacon

■    George Berkeley

■    David Hume

Wskaż na główne znaczenie empiryzmii dla myśli nowożymej (z pytania 28)

Empiryzmem można nazwać właściwie każdą teorię, która wywodzi swoją wiedzę ze świadectwa zmysłów. Autorem klasycznego empiryzmu był Locke. Empiryzm dowodzi, że wszystko co oświecie możemy wiedzieć to to co świat sam nam o sobie mówi. Wobec tego najwłaściwszym odbieraniem tych informacji jest uważne i beznamiętne rejestrowanie. Umysł, niczym tabula rasa ( czysta tablica), rejestruje tzw. Dane zmysłowe, będące źródłem rozmaitych późniejszych aktywności umysłu, czyli manipulacji. Manipulacje przyczyniają się do powstania całego bogactwa różnorodnych pojęć, wśród krtórych umysł wykrywa następne relacje lub śledzi ich manifestacje w doświadczeniu lub ustala związki między tymi manifestacjami

Empiryzm jest przeciwstawny aprioryzmowi i racjonalizmowi (wskazującemu na rozum jako źródło poznania) oraz racjonalizmowi metodologicznemu (uznającemu, że wiedza musi zostać potwierdzona metodami czysto rozumowymi, np. dedukcją lub intuicją intelektualną). W filozofii e. występuje w dwóch wersjach: radykalnej, wg której doświadczenie jest jedynym źródłem wiedzy i umiarkowanej, przyjmującej istnienie innych - poza doświadczeniem - źródeł wiedzy (choć nie ma wiedzy wyprzedzającej doświadczenie, czyli nie ma sądów ani pojęć a priori). Empiryścl ograniczający pojęcie doświadczenia do doświadczenia zmysłowego, określani są jako sensualiści. Wg e. metodologicznego, zwanego aposterioryzmem. cała nasza wiedza dotyczy faktów i można zweryfikować ją jedynie za pomocą empirii.Odmianami empiryzmu są też: Pragmatyzm (W.Janes), Logiczny pozytywizm(czy też konsekwentny empiryzm - M Schilick E. pojawił się już w starożytności pojęcie empeiria przypisuje się Protagorasowi, rolę wrażeń zmysłowych podkreślał Demokryt (choć za źródło pewnego poznania uważał rozum), którego teorię rozwijał Epikur, natomiast radykalnym przeciwnikiem e. był Platon; za ojca nowożytnego e. uważa się F. Bacona.

Wpływ empiryzmu na rozwój myśli nowożytnej to przede wszystkim powstanie nowej, stojącej w opozycji do aprioryzmu i racjonalizmu teorii poznawatua świata (tak całkiem serio to nie mogłam tego nigdzie znaleźć, raczej trzeba wyciągnąć wnioski z opisu zagadnienia, bo nikt nie sformułował jasno: ..dziedzictwo empiryzmu”. ja się nie podejmę ;/ żeby później nie było)Wpływ zaś logicznego empiryzmu na filozofię nauki polega na tym. że "zdetermino-wał (on) całą współczesną filozofię nauki przede wszystkim po-przez wprowadzenie kategorii filozoficznych służących do ujmo-wania fenomenu nauki. Do najważiuejszych zagadnień należą: a) rozróżnienie kontekstu odkrycia i uzasadnienia, b) negacja metafizyki oparta na empiry-zmie. c) językowe ujmowanie nauki d) prymat teorii nad obser-wacją i eksperymentem, e) pojmowanie nauki jako zjawiska auto-nomicznego rozpatrywanego w izolacji od pozostałych dziedzin kultury, f) pojmowanie filozofii nauki jako autonomicznej dzie-dziny filozofii badającej naukę rządzoną specyficznymi dla niej prawami g) przedkładaiue kwestii metodolog.ch nad epistemologiczne. co jednak nie oznacza negacji badań epistemologicznych.