104643

e) Narodziny filozofii związane są z rozwojem greckiego polis:    ustrój

patriarchalno-rodowy zastępowany jest isonomią. „Według Anaksymandra żaden poszczególny element, żadna część wszechświata nie może panować nad pozostałymi. Nowy porządek przyrody odznacza się właśnie równością i symetrią rozmaitych sił, składających się na kosmos. Dominacja przysługuje wyłącznie prawu równowagi i stałej wzajemności"

•    Demokryt z Abdery: to co istnieje naprawdę jest jedynie pewnym zespoleniem atomów a „wszystko inne jest jedynie mniemaniem”.

a)    wszystkie atomy są jednakowe, jednorodne—wszystko tak naprawdę zależy od relacji między nimi

b)    świat znajduje się w nieustannym ruchu, jest zmienny

c)    uważa iż decydujące w kształtowaniu człowieka jest wychowanie- należy tak wpływać na ludzi by osiągnęli spokój ducha, opanowanie namiętności

d)    rzeczywistości nie wolno negować - należy szukać w danym układzie równowagi

e)    „mędrzec nie powinien być posłuszny prawom ale powinien żyć swobodnie”; prawo jest jedynie „wymysłem ludzi”, co znaczyło iż zawsze najwyższą instancją decydującą o naszym zachowaniu powinien być rozum.

f)    nie istnieją żadne reguły istniejące apriorycznie - dane raz na zawsze wszystkie reguły postępowania są owocem ludzkiej refleksji na poziomie zbiorowości

g)    demokracja jest ustrojem zmuszającym człowieka do nieustannego wysiłku - nie ma spraw które go nie dotyczą

h)    prawo powinni stanowić najmądrzejsi, bo choć jest zwolennikiem demokracji zakłada on niedoskonałość ludzi częstokroć ulegających swoim namiętnościom.

i)    demokracja jest najlepsza tez z tego względu iż najłatwiej poddaje się przeobrażeniom gdyż nie jest zdeterminowana jednym z góry założonym celem.

•    Sofiści: inne ujęcie filozofii jako praktycznej mądrości życiowej

a)    zwrot w myśleniu: kosmologia zastąpiona antropologią—człowiek jest odrębną rzeczywistością a nie jedynie cząstką kosmosu, który swym istnieniem odzwierciedla

b)    silny indywidualizm o wymiarze antytradycyjnym-----człowiek powinien decydować sam

o swoim położeniu a nie ulegać wyznacznikom tradycji, takim jak konwenanse, ustroje itd.

c)    Protagoras: „Człowiek jest miarą wszystkich rzeczy istniejących że ismieją i nieistniejących że nie istnieją”—relatywizm (o zabarwieniu sensualistycznym): świat jest tym jak odczuwa go człowiek, jest grą doznań i wrażeń.

d)    Gorgiasz: „Słowo to potężny władca, któiy najmniejszym i niewidocznym ciałem dokonuje dzieł najbardziej boskich” (retoryka)

e)    Rację mają ci którzy potrafią jak największe rzesze do nich przekonać—prawdą jest to co większość zaaprobuje i tak długo prawdą zostanie jak długo utrzyma się aprobata

f) Są zwolennikami rządów opinii (to co później umożliwi rozwój nowożytnego liberalizmu)—podważają wszelkie dogmaty, przekonania uznane za niepodważalne—są zwolennikami faktycznej wolności słowa—racja wyłania się w publicznej debacie, w której ścierają się skrajne opinie.

g)    Racjonalizm: są zwolennikami wolnej, wyemancypowanej; rozum powinien być najwyższym arbitrem.

h) Konwencjonalizm: wszystko co stanowi przedmiot ludzkiej zgody, i relatywnie powszedniej aprobaty jest wytworem konwencji.

i)    Powstanie związku politycznego jest dziełem umowy—w ludziach nie ma naturalnego dążenia do skupiania się w grupy—z natury jest samolubny (potwierdzeniem tego jest to że w okresie stanu natury przed powstaniem społeczeństwa decydowało prawo silniejszego) — dopiero Zeus zasmucił się nad rodzajem ludzkim wysyła Hermesa by ten „przyprowadził