1. introspckcjd - spoglądanie w swoje wnętrze i badanie własnych myśli, uczuć i motywów;
Wcale nie tak często myślimy o sobie - Mihaly Csikszenmihalyi (czort jaki) i Thomas Figurski badali treść myśli rozdając badanym brzęczyki (plumkające 7x na dobę) => tylko 8% zarejestrowanych myśli osób badanych dotyczyło Ja (znacznie częściej pojawiał się „brak myśli”)
Kiedy koncentrujemy uwagę na sobie?-> lustro, własny głos z nagrania, kamera, wiedza o byciu obserwowanym..
teoria samoświadomości (Duval, Wicklund) - kiedy człowiek koncentruje uwagę na sobie samym, zaczyna oceniać własne myśli i zachowanie i porównywać je ze swymi wewnętrznymi normami, oczekiwaniami i wartościami. Jeżeli jest między nimi rozbieżność - zmieniamy nasze zachowanie, aby było zgodne z normami. Jeżeli zrobić tego niepodobna - pozostawanie w stanie samoświadomości będzie przykre (dysonans poznawczy), wskutek czego uciekamy czem prędzej.
0 l)inirr i Wallboin ■) test przeraźliwie tnidny i idealne warunki do oszukiwania Samoiwiadomi (lustro i odgrywanie ich własnego głosu) - oszukiwało 7%. gr. kontrolna - 71%.
Pryor w stanie samoświadomości dokonujemy trafniejszych diagnoz swoich uczuć i cecłi charakteru.
Znacznie trudniej poznać przyczyny naszych zachowań i uczuć, które mogą pozostawać nieświadome. Oceny ludzi w tym względzie często są nietrafne.
Nisbett i Wilson - badali zjawisko, że mówimy więcej, niż wiemy - przypisujemy swoim zachowaniom i odczuciom przyczyny, które w rzeczywistości nie są ich powodem. W badaniach opierali się na schemacie zwanym jak niżej:
teoria przyczynow ości - teoria dotycząca przyczyn naszych zachowań i uczuć; ludzie mają różne teorie na własny użytek tłumaczące, co wpływa na ich uczucia i zachowania; wiele z tych teorii przyswajamy sobie z kultury, w której żyjemy. Owe schematy i teorie mogą prowadzić do błędnych sądów o przyczynach naszych zachowali Bywają czynniki, które nie powinny wywierać wpływu na sądy, a jednak taki wpływ wywierają (i odwrotnie).
0 Nisbett i Wilson - piła elektryczna podczas projekcji filmu => okazało się. że badani ocenili film podobnie, jak grupa kontrolna hałas nie wpłynął więc na oceny filmu, jednak badani twierdzili, że je obniżył (<- fałszywa teoria przyczynowoici).
0 kolejny exp. panów N. i W - im bardziej na prawo leżała dana rzecz na witrynie wystawowej (tu: rajstopy), tym bardziej się podobała
Wilson - analiza przyczyn własnych uczuć niekoniecznie jest najlepszym wyjściem. Ponieważ trudno jest stwierdzić, co jest powodem danych odczuć, zakładamy zgodność naszych postaw z przyczynami, które brzmią wiarygodnie, są dostępne naszej pamięci i łatwe do zwerbalizowania. W konsekwencji może nastąpić zmiana postawy spowodowana wyszukiwaniem przyczyn (jak u osób proszonych o podanie przyczyn związku uczuciowego ze swoim partnerem). Podawane przyczyny nie zawsze są prawdziwe, lecz przekonujemy siebie do ich słuszności i możemy wmówić sobie uczucia przeciwstawne do pierwotnych.