0235

0235



225


Badanie powierzchni ziemi.

Badanie geograficzne w angielskiej Ameryce północnej i Alasce nie wzniosło się jeszcze do tej wysokości, jakiej dosięgnęło w Stanach Zjednoczonych, co pod pewnym względem łatwe jest do zrozumienia. Francuz de Grosselier w 1669 r. dostał się najpierwszy drogą lądową do zatoki Hud-sońskiej; dalszą jej okolicę poznali strzelcy, handlujący futrami, należący do założonego w 1670 roku Towarzystwa angielskiego Zatoki Hudsońskiej, którzy powoli zbadali ją aż do 60 stopnia północnej szerokości geograficznej. Dopiero druga połowa XVIII wieku dostarczyła nam wiadomości, jak daleko na północ rozpościerają się lądy Ameryki: Samuel Hearne ze składu futer Fort Churchill w 1771 roku po uciążliwej wędrówce doszedł do rzeki Miedzianej, którą zbadał aż do jej ujścia, nie zdołał jednak zebrać wiadomości o naturze leżącego przed nim morza Lodowatego. Aleksander Mackenzie po 18 latach znalazł drugą wielką rzekę, która słusznie od swego odkrywcy nazwiskiem jego nazwaną została. Wyszedłszy 3 czerwca z fortu Chippe-wayan, najwięcej wówczas wysuniętego stanowiska handlarzy futer na brzegu południowym jeziora Atabaski, dostał się po rzece Niewolniczej do jeziora Niewolniczego, a po wypływającej z niego rzece Mackenzie dopłynął 13 lipca do punktu, leżącego pod 69°14' północnej szerokości geograficznej, zkąd przy ujściu tej rzeki do morza widział wieloryby swobodnie igrające na pełnem morzu Lodowatem. W połączeniu z rezultatami, otrzy-manemi przez Hearne’a odkrycie to było bardzo pożyteczne dla skrajnej północy Ameryki; przedewszystkiem dostarczyło nam jednej wskazówki, że ta część świata nie rozpościera się aż do bieguna, jak to wtedy ogólnie sądzono, lecz za to część jej przynajmniej północna, jest wszerz podzielona na wyspy, które od bieguna północnego znajdują się na takiej samej odległości jak część północna zatoki Hudsońskiej, cieśnina Davisa i południowa strona zatoki Baffińskiej. Sprawy te miały znaczenie podstawowe dla późniejszych badań podbiegunowych w tych okolicach.

W XIX wieku badanie dalekiej płaszczyzny arktycznej łączy się po większej części z badaniem bieguna północnego; prace więc w tym kierunku przedsiębrane, będą osobno traktowane i rozpatrywane. Ta przestrzeń kraju, tak mało pociągająca ku sobie, została jednak w połowie tego stulecia powtórnie zwiedzoną, już to w celu poznania jej i mieszkańców tamtejszych, już też dla poszukiwań geologicznych; trzy lata 1860 —1862 przebył nad pustą zatoką FrobisclTa Charles Francis Hall pomiędzy eskimosami, ażeby potem (1864—1869), zacząwszy od zatoki Repulse’a, przez północno-zachodni kraniec zatoki Hudsońskiej dostać się do kraju King William (Króla Wilhelma). Jednocześnie misjonarz francuski opat Emil Petitot zaczął badać okolicę Mackenzie, w której pozostawał z małemi przerwami do 1879 r., ażeby następnie poświęcić się znowu w ciągu kilku lat studjom nad życiem ludów, mieszkających nad rzeką Saskatchewanem. Wreszcie ame-rykanin William Healy Dali jest badaczem Alaski i Aleutów; on to, zacząwszy od 1865 r. przepędził znaczną część swego życia w tym niegościnnym kraju, nieznanym ani pod względem geologicznym, ani też etnograficznym,

Wszechświat i człowiek. — Tom IV.    32


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
0007101 134 wszystkie strony, a pogoda ustalała się pod znakiem polskiej jesieni i babiego lata, ks
0007101 — 138 — Takie serki bardzo we Franeyi rozpowszechnione spożywają się na świeżo, — gdyby jed
0007101 132 byli Panowe Rady naszej. (Podpisy Panów Rady). Pisań w Wilni Leta Bożeho Narożenia tyse
0007101 138 nie się strumienia gazu w atmosferze. Czynnik ten zazwyczaj uchyla się z pod naszej uwa
0007101 ■68 powalił na ziemię; wyżeł aportuje starkę, matkę stadka. A no, szkoda — ale kto tam ma c
0007101 — 136 — ziarnisty są cukrami, które przez fermentacyą zamieniają się w alkohol (spirytusj.
0007101 136 Byliśmy w Treptowie pod Berlinem, w obserwatorjum astro-nomicznem, zaproszeni przez dyr
0007101 130 jaśnił w r. 1848, że plamy te powstają wskutek pewnego żyjątka, Jest to monas prodigios
0007101 138 jemu przynajmniej ten honor uczyniła i z nim jeden taniec przetańczyła, ona wtenczas, z
0007101 47 5j skarb jako najwiętszy, a ryżu po ziarnie Daj każdemu z żonatych, rozproszysz to marni
0007101 6H Zygmunt I. — Twarzy jego już nicznać, przecież włosy na brodzie i głowic są dosyć widocz
0007101 Korony Tol[kiey.    59 2Mfowie. co im *f fdmi 3vbowie rcf^jcj pofTrortrtt pi
0007101 Ci.( 98 ) Ci. bierze się za ludzi cieszących się: Sa-lietis, sicut vitali dc Armenio; mówi
0007101 Pa.    (105)    Pe. stawił w ich przytomności Pawła, któ
00071 ?e586b9e4c806e780db8de67c99d012 70 Hembree & Zimmer To test the DBAF, two time senes of f
Skrypt PKM 1 00071 142 142 nnkrctko Ryi4 2D. Oznaczenie: M20    - gwint metryczny zwy

więcej podobnych podstron